Yapılan bir çalışmaya göre refah düzeyi ve ekonomik dezavantaj çocuklarda biyolojik izler bırakarak yaşam süresini kısaltıyor.
Ekonomik dezavantajın yaşam sürelerine etkisi bilinirken, çocukluk döneminde bu etkinin biyolojik temeline dair yeni bir araştırma yapıldı. Sosyoekonomik statü etkilerinin çocukların kan hücrelerinde gözlemlenebildiği ortaya çıktı.
Imperial College London liderliğinde yapılan bir araştırmaya göre daha az ayrıcalıklı geçmişe sahip çocuklarda, yaşlanmanın biyolojik bir göstergesi telomerlerin daha kısa olduğu bulundu.
Ekonomik düzeyin çocuklardaki etkisini izleyen bugüne kadar yapılmış en kapsamlı çalışma, erken yaşta oluşan biyolojik izin dezavatanjlı çocukları erken ölüm riskiyle karşı karşıya bıraktığını ortaya koydu.
Yaşlanma süreçlerinin çocukluk döneminde tespit edilip edilemeyeceğini incelemek üzere yola çıkan araştırmacılar, biyolojik yaşlanmanın göstergesi olarak telomerleri kullandı.
Telomerler, kromozomlarımızın uçlarında yer alan ve onları koruyan, tekrarlayan genetik kod dizilerine deniyor. Telomerlerin zamanla kısalması yaşlanma süreciyle ilişkilendiriliyor; bu nedenle biyolojik yaşlanmanın ölçülebilir bir göstergesi olarak kabul ediliyor.
Telomer uzunluğu ile ileri yaşlarda ortaya çıkan kronik hastalıklar ve erken ölüm arasında ilişki daha önce yapılan çalışmalar ortaya konmuştu. Ancak, çocukluk döneminde refah seviyesi, stres ve telomer uzunluğu arasındaki ilişki yeterince ayrıntılı incelenmemişti.
İngiltere Fransa, İspanya, Yunanistan, Norveç ve Litvanya olmak üzere altı Avrupa ülkesinden 6 ila 11 yaş arasında bin 160 çocuğa ait veriler incelendi. Çocukların kendilerine ait bir odaya sahip olup olmaması, hane başına düşen araç sayısı gibi faktörler refah düzeyi ölçeği olarak değerlendirildi.
Elde edilen puanlara göre çocuklar; yüksek, orta ve düşük refah düzeyine sahip gruplara ayrıldı. Araştırmacılar, çocuklardan alınan kan örnekleriyle beyaz kan hücrelerindeki ortalama telomer uzunluklarını ölçtü. Ayrıca, çocuklardan toplanan idrar örnekleri üzerinden stres hormonu olan kortizol seviyeleri analiz edildi.
Phys.org’da yer alan analiz sonuçlarına göre, yüksek refah grubundaki çocukların telomerleri, düşük refah grubundaki çocuklara kıyasla ortalama yüzde 5 daha uzundu. Ayrıca, kız çocuklarının telomer uzunlukları erkek çocuklara kıyasla ortalama yüzde 5,6 daha uzun çıktı.
10 yıllık yaşlanma farkı
Imperial College London Kamu Sağlığı Fakültesi’nden ve çalışmanın birinci yazarı olan Kendal Marston çocukların refah düzeyi ve yaşam süresi arasında bir bağ bulunduğunu ortaya çıkardıklarını söyleyerek “Kronik stresin vücutta biyolojik yıpranmaya yol açtığını biliyoruz. Yetişkinlikte telomer uzunluğu yaşam süresi ve sağlıkla doğrudan ilişkilidir. Daha az ayrıcalıklı çocuklar, daha yüksek düzeyde psikososyal stres yaşıyor olabilir.” ifadelerini kullandı.
Çalışmanın, refah düzeyi ile genetik ‘kalite’ arasında bağlantı olduğu şeklinde yorumlanmaması gerektiğini ifade eden Robinson ise “Burada gösterdiğimiz şey, çevresel faktörlerin yaşlanma ve uzun vadeli sağlıkla ilişkili bilinen biyolojik bir gösterge üzerindeki dolaylı etkisidir. Çalışmamız, düşük refah düzeyine sahip olmanın vücutta ek biyolojik yıpranmalara yol açtığını gösteriyor. Düşük refah grubundaki çocuklar için bu durum, yüksek refaha sahip akranlarına kıyasla hücresel düzeyde yaklaşık 10 yıllık yaşlanmaya denk gelebilir.”
Kaynak: Phys.org
