NASA tarafından yürütülen yeni bir araştırma Güneş’teki koronal döngüleri inceleyerek Güneş patlamaları için yeni bir uyarıcı etken keşfetti.
Bilim insanları, onlarca yıldır, yüklü parçacıkların Güneş sistemine yayılmasına neden olan güneş patlamalarını anlamaya ve doğru bir şekilde tahmin etmeye çalışıyor. NASA’ya ait Solar Dynamics Observatory’den (Solar Dinamikleri Gözlemevi) elde edilen verilerle yürütülen yeni bir çalışmada, Güneş atmosferinde, yani koronada, büyük bir patlamadan önce titreşen döngüler tespit edildi.
Erken uyarı işaretleri olarak yorumlanan bu döngüler, uzaydaki ve yeryüzündeki teknolojilerin tehlikeli uzay hava olaylarından korunmasına yardımcı olabilir.
San Diego, Kaliforniya’daki Predictive Sciences Inc. şirketinde görev yapan heliyofizikçi Emily Mason liderliğindeki ekip, Güneş’in manyetik aktif bölgelerinden kaynaklanan ve koronal döngü adı verilen kemer benzeri yapıları inceledi. Bu bölgeler, aynı zamanda güneş patlamalarının da başladığı yerler olarak biliniyor.
Ekip, 50 güçlü Güneş patlamasının öncesinde meydana gelen koronal döngülerin parlaklıklarının, patlamanın meydana geldiği bölgelere kıyasla nasıl değiştiğini analiz etti. Bu döngülerin, patlama bölgelerinde düzensiz şekilde titreştiği, adeta bir uyarı ışığı gibi yanıp söndüğü tespit edildi.
Mason NASA bültenine verdiği demeçte “Patlamadan birkaç saat önce, aktif bölgelerdeki aşırı ultraviyole ışık düzensiz bir şekilde titriyor,” sözlerini kullanarak, bu bulgunun güneş patlamalarını anlama açısından büyük önem taşıdığını ve uzay hava durumundaki tehlikeleri tahmin etme yeteneğimizi artırabileceğini ifade etti.
Çalışmanın sonuçları, daha güçlü patlamalarda bu titreşimlerin daha erken zirveye ulaştığını da ortaya koyuyor; ancak bu bağlantıyı doğrulamak için daha fazla gözleme ihtiyaç olduğu belirtiliyor.
Diğer araştırmacılar, güneş patlamalarını tahmin etmek için Güneş’in manyetik alanlarını veya koronal döngülerin diğer özelliklerini incelemişti. Ancak Mason ve ekibi, koronal döngülerdeki parlaklık değişimlerinin, patlamaların 2 ila 6 saat öncesinde, %60-80 oranında doğrulukla daha kesin şekilde tahminin edilmesini sağlayacağını düşünüyor.
Araştırma ekibinden Seth Garland “Mevcut tahmin yöntemlerinin çoğu, belirli bir zaman diliminde patlama olasılığını tahmin ediyor, ancak tam zamanı değil,”diyerek, bu yeni yöntemin daha hassas uyarılar sağlayabileceğini ifade etti.
Araştırmacılar, koronal döngülerle ilgili bulguların, gelecekte astronotları, uzay araçlarını, elektrik şebekelerini ve diğer altyapıları güneş patlamalarının zararlı radyasyonundan korumak için kullanılabileceğini umuyor. Örneğin, Solar Dynamics Observatory’den gelen gerçek zamanlı görüntülerde parlaklık değişimlerini izleyen otomatik bir sistem, uyarı verebilir.
Kaynak: NASA
