Yeni bir araştırma James Webb Uzay Teleskobunu kullanarak Samanyolu’nun merkezindeki süper kütleli kara deliğin etrafında ilk kez orta kızılötesi radyasyon parlamaları tespit etti.
Max Planck Enstitüsü’nden bir araya gelen bilim insanları, ilk kez Samanyolu’nun merkezindeki süper kütleli kara deliğin yani Sagittarius A*’nın çevresinde bir orta kızılötesi (mid-IR) radyasyon parlaması tespit etti. James Webb Uzay Teleskobu (JWST) ve teleskobun MIRI (Orta Kızılötesi Enstrümanı) cihazını kullanan uluslararası bir ekip, bu gözlemle kara deliklerin çevresindeki süreçlere dair önemli bilgiler elde etti. Araştırmanın sonuçları Max Planck Enstitüsü tarafından 14 Ocak 2025’te paylaşıldı.
Sagittarius A*, Güneş’in kütlesinin yaklaşık 4 milyon katı büyüklüğünde bir süper kütleli kara delik. Süper kütleli kara delikler, galaksilerin merkezinde yer alan devasa yoğunlukta kütleye sahip cisimler olarak tanımlanıyor. Bu tür kara deliklerin oluşumu, erken evrendeki dev yıldızların çöküşü ve ardından büyük miktarda maddeyi çekerek büyümesiyle ilişkilendiriliyor. Galaksilerin merkezindeki bu devler, etraflarındaki yıldızlar, gaz ve toz bulutları üzerinde güçlü bir çekim etkisi yaratarak galaksinin dinamiklerini şekillendiriyor.
Sagittarius A*, 1990’lardan bu yana radyo, kızılötesi ve X-ışını gibi çeşitli dalga boylarında gözlemleniyor. Bu gözlemler, kara deliğin çevresindeki madde akışını ve düzenli olarak gerçekleşen parlama olaylarını anlamaya yardımcı oluyor. Ancak orta kızılötesi gözlemler, galaksi merkezindeki yoğun toz bulutları nedeniyle kolayca gerçekleşemiyor.
Bu gözlemler ne anlama geliyor?
Orta kızılötesi ışık, elektromanyetik spektrumda görünür ışıktan daha uzun, radyo dalgalarından ise daha kısa bir dalga boyuna sahip. Bu özellik, bilim insanlarının yoğun toz bulutlarının ardında kalan olayları gözlemlemesine olanak tanıyor. Yeni keşif, Sagittarius A*’nın çevresindeki parlama olaylarının daha önce gözlemlenemeyen ayrıntılarını ortaya çıkarıyor.
Bilim insanları, bu tür parlamaların kara deliğin etrafındaki türbülanslı madde akışı ve manyetik alan çizgilerinin birbirine karışarak enerji salınımı yapmasıyla oluştuğunu düşünüyor. Bu enerji, ışık hızına yakın hızlarda hareket eden elektronlar tarafından yayılan yüksek enerjili radyasyon fotonlarıyla kendini gösteriyor. Yeni gözlemler, bu teoriyi destekleyen önemli kanıtlar sunuyor.
James Webb’in gözlemleri sırasında, eşzamanlı radyo gözlemleri de gerçekleştirildi. Ekip, orta kızılötesi parlamanın ardından yaklaşık 10 dakikalık bir gecikmeyle bir radyo parlaması tespit etti. Bu bulgular, farklı dalga boylarında yapılan gözlemlerin, kara deliklerin etrafındaki süreçlerin daha bütüncül bir şekilde anlaşılmasına katkı sağladığını gösteriyor.
James Webb Uzay Teleskobunun bu yeni keşfi, yalnızca Sagittarius A*’nın dinamiklerini değil, aynı zamanda diğer süper kütleli kara deliklerin de nasıl davrandığını anlamak için bir kapı aralıyor. Bu çalışma, galaksimizin merkezindeki kara deliğin sırlarını çözmeye yönelik önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
Kaynak: Max Planck Institute
