Beyindeki karar devresi keşfedildi

Bilim insanları, beynin karar alma sürecini yönlendiren özel bir sinir devresi keşfetti. Princeton Üniversitesi araştırmacıları, Latent Devre Modeli adını verdikleri yeni bir matematiksel yöntem geliştirerek, beynin hangi sinir hücrelerini (nöronları) aktif hale getirerek karar verdiğini ortaya koydu.Bu keşfin, beynin çevreden gelen bilgileri nasıl işleyip en doğru kararı verdiğini anlamaya yardımcı olurken, yapay zeka sistemlerinin daha gelişmiş karar mekanizmaları geliştirmesine de katkı sağlaması bekleniyor.

Beyin, çevremizden gelen görsel, işitsel ve dokunsal verileri aynı anda işleyerek kararlarımızı şekillendiriyor. Örneğin, bir yaya geçidinde yeşil ışığı gördüğünüzde yürümeye karar verebilirsiniz ancak aynı anda bir ambulans sireni duyarsanız, beyniniz bu iki bilgiyi değerlendirerek durmanız gerektiğine karar verir. Beynin, bu tür çelişkili verileri nasıl işlediği uzun süredir araştırılıyordu ancak karar mekanizmasının hangi sinir bağlantıları tarafından yönetildiği tam olarak bilinmemekteydi.

Princeton Üniversitesi’nden nörobilim uzmanları Christopher Langdon ve Tatiana Engel’in yürüttüğü çalışmada, beynin karar alma sürecini yönlendiren özel bir sinir devresi tespit edildi. Geleneksel yöntemler genellikle beynin tamamındaki nöronları inceleyerek karar süreçlerini anlamaya çalışıyordu. Ancak bu araştırmada, beynin karar vermede belirleyici rol oynayan küçük nöron grupları mercek altına alındı. Latent Devre Modeli sayesinde, beynin duyusal bilgileri nasıl süzgeçten geçirdiği ve yalnızca gerekli olan sinyalleri nasıl işleyerek karar verdiği ilk kez detaylı şekilde incelendi.

Çalışmada, beynin prefrontal korteks adı verilen ve alın bölgesinin hemen arkasında bulunan, düşünme, planlama ve karar verme gibi işlevlerden sorumlu bölgesi incelendi. Katılımcılar, ekranda belirli görsel ipuçlarını değerlendirerek karar vermeye yönlendirildi. Araştırmacılar, bu süreçte beynin hangi nöronları etkinleştirdiğini ve karar almada hangi sinir hücrelerinin öne çıktığını gözlemledi. Sonuçlar, bazı “lider” nöronların aktif hale gelerek karar sürecini yönlendirdiğini ve gereksiz bilgileri baskıladığını gösterdi.

Çalışmanın ortak yazarı Christopher Langdon, “Beyin büyük bir sinir ağı gibi çalışıyor, ancak bu süreç belirli küçük devreler tarafından yönlendiriliyor. Karar alma süreçlerinde tüm nöronlar yerine belirli grupların liderlik ettiğini görmek heyecan vericiydi” ifadelerini kullandı.

Bilim insanları, bu keşfin nörolojik hastalıklar ve yapay zeka teknolojileri açısından büyük bir potansiyel taşıdığını düşünüyor. Karar alma süreçlerindeki aksaklıklar, depresyon ve dikkat eksikliği gibi rahatsızlıkların temelinde yer alıyor. Yeni model, bu tür zihinsel sağlık sorunlarının nasıl ortaya çıktığını anlamaya yardımcı olabilir. Aynı zamanda, yapay zeka sistemlerinin insan beyni gibi düşünebilmesini sağlayarak, daha gelişmiş karar alma mekanizmalarına sahip makineler üretmeye olanak tanıyabilir.

Kaynak: Nature