ABD Washington Eyaleti Sağlık Bakanlığının açıklamasına göre, insanlarda daha önce hiç görülmeyen H5N5 tipi kuş gribine yakalanan bir kişi yaşamını yitirdi. Yetkililer, vakanın tekil bir temas sonucu ortaya çıktığını ve toplum için risk bulunmadığını bildirdi.
Hastanın Grays Harbor County’de kendi bahçesinde farklı türlerde tavuk ve kümes hayvanları beslediği, bu hayvanların yabani kuşlarla temas ettiği belirtildi. Yapılan incelemelerde kümes çevresinde H5N5 virüsüne rastlanması, bulaşın büyük olasılıkla bu temas üzerinden gerçekleştiğini gösterdi.
H5N5, kamuoyunda “kuş gribi” olarak bilinen avian influenza virüslerinin bir alt türü olarak tanımlanıyor. Bu virüsler genellikle yabani ördekler ve su kuşlarında bulunuyor, zaman zaman evcil kümes hayvanlarına geçebiliyor ve çok nadiren insanlara bulaşabiliyor. ABD’de yaşanan olay, H5N5’in insanlar üzerinde tespit edildiği ilk vaka olarak kayda geçti.
Virüsün adındaki H ve N harfleri, virüsün hücreye nasıl tutunup çoğaldığını belirleyen iki yapısal özelliği ifade ediyor. H, virüsün hücreye ‘’tutunma mekanizması”; N ise virüsün hücreden “çıkış kapısı” işlevi görüyor. H5N5 adı, bu iki parçanın hangi tipte olduğunu gösteren sınıflandırmayı tanımlıyor. Aynı sistem, H5N1 gibi diğer kuş gribi türlerinde de kullanılıyor.
ABD’li yetkililerden “risk yok” açıklaması
Yetkililer, hastayla temas eden herkesin kontrol altında olduğunu, şu ana kadar insandan insana bulaş olduğuna dair bir belirti bulunmadığını açıkladı. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), kuş gribi virüslerinin insanlara geçişinin çok nadir olduğunu ve ülkede insanlar arasında yayılım saptanmadığını belirtiyor.
Kuş gribi riskinin özellikle sonbahar ve kış aylarında, göç eden yabani kuşlar nedeniyle arttığı biliniyor. Bu kuşlar virüsü farkında olmadan taşıyor ve temas ettikleri kümes hayvanlarına bulaştırabiliyor. Tavuk ve hindi gibi evcil hayvanlarda hastalık ağır seyredebilirken, sürülerde ciddi kayıplara yol açabiliyor.
Avrupa’da da kuş gribi tehdidi hızla büyüyor. İspanya, kuş gribi salgınını kontrol altına almak için kümes hayvanlarına yönelik zorunlu kapama önlemini uygulamaya başladı. Ülkede, H5N1 virüsünün neden olduğu tehdit giderek artıyor.
Son dönemdeki en kaygı verici gelişme ise virüsün, denizaslanları ve gelincikler gibi 50’den fazla memeli türüne bulaşabilmesi ve bu türler arasında yayılabilmesi. ABD’de sığırlarda tespit edilmesi ve sütte yüksek miktarda bulunması, virüsün memelilere uyum sağlama yeteneğini kanıtladı.
Kuş gribine karşı önlemler
Yetkililer, kümes hayvanlarıyla çalışan veya hobi amaçlı besleyen kişilere eldiven, maske, gözlük ve koruyucu kıyafet kullanmaları çağrısında bulunuyor. Hastalıklı veya ölü hayvanlara dokunulmaması, bu hayvanların yetkililere bildirilmesi ve çiğ süt ya da pastörize edilmemiş ürünlerin tüketilmemesi gerektiği vurgulanıyor.
Mevsimsel grip aşısı kuş gribini önlemese de insanlarda görülen normal grip virüslerine karşı koruma sağlıyor. Bu koruma, kişinin aynı anda hem kuş gribi hem de mevsimsel grip virüsünü kapma ihtimalini azaltarak daha riskli birleşimlerin, mutasyonların oluşmasını önlüyor. Böylece, sağlık kurumları, 6 ay ve üzerindeki herkesin mevsimsel grip aşısı yaptırmasını öneriyor.
Kaynak: Washington State Department of Health, Reuters