ABD’li araştırmacılar, hamilelik sırasında anne adayının yaşadığı stresin diş çıkma zamanlamasını hızlandırabileceğini keşfetti.
Çocukların her bir çenede 10 tane olmak üzere toplam 20 süt dişi bulunur. Bu dişler, çiğneme ve konuşma için önemli olup, sonradan çıkan 32 kalıcı diş için yer açılmasını sağlar. Süt dişleri, anne karnında gebeliğin yaklaşık altıncı haftasında gelişmeye başlar ve doğumdan sonraki altı ay ile üç yıl arasında yavaş yavaş çıkar.
Rochester Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi ekibi, çalışmayı, 2017-2022 yılları arasında hamile olan ve sosyoekonomik açıdan dezavantajlı gruplardan gelen 142 ABD’li anneyle yürüttü. Hamileliğin 2. ve 3. trimesterlerinin sonlarında, her kadından tükürük örneği alındı. Örneklerde kortizol, östradiol, progesteron, testosteron, triiyodotironin ve tiroksin hormonlarının seviyeleri ölçüldü.
Çalışmadaki tüm çocuklar tam zamanında doğdu. Doğumdan sonraki 1, 2, 4, 6, 12, 18 ve 24. aylarda her anne-çocuk kliniğe giderek diş hekimleri tarafından hangi süt dişlerinin çıktığı değerlendirildi.
Sırasıyla, çocukların 6-12 aylıkken yüzde 15’inin 1 ila 6 arasında, yüzde 97,5’inin ise 1 ila 12 arasında dişi çıkmıştı. 18 aylıkken tüm çocukların 3 ila 20 arasında birkaç dişi çıkmışken, 24 aylıkken çocukların yüzde 25’inde 20 diş çıkmıştı.
Çocukların yüzde 2,7’sinde 12-18 aylar arasında ani bir diş çıkarma atağı meydana gelirken, diğerlerinde daha sürekli bir diş çıkma modeli gözlemlendi. Ancak ikinci grupta bile diş çıkarma modeli tutarsız ve düzensizdi; bu nedenle bir çocuğun ilk muayenelerdeki diş sayısı, sonraki muayenelerdeki diş sayısını öngöremiyordu.
Hamilelik sırasında kadınların yüzde 36,6’sına depresyon veya anksiyete tanısı kondu fakat bu tanı ne hormon seviyeleriyle ne de çocuklarının herhangi bir zamandaki diş sayısıyla bağlantılı değildi. Hormon konsantrasyonları büyük ölçüde anneye bağlıydı. Kadınlar, incelenen altı hormonun hepsinde aynı anda ortalamanın üzerinde veya altında konsantrasyonlara sahip olma eğilimindeydi.
Tükürük örneğinde daha yüksek seviyelerde stres hormonu kortizolü olan kadınların bebekleri, 6 aylıkken daha fazla sayıda dişe sahipti. En yüksek kortizol seviyesine sahip annelerin bebeklerinde, en düşük kortizol seviyesine sahip annelerin bebeklerine göre ortalama dört diş daha fazlaydı.
Hamileliğin ileri dönemlerinde yüksek anne kortizolü, kemik ve diş mineralizasyonu için gerekli kalsiyum ve D vitamini seviyelerinin düzenlenmesi de dahil fetal büyümeyi ve mineral metabolizmasını değiştirebilir. Kortizolün, kemik yapımı, şekillenmesi ve yeniden modellenmesinden sorumlu osteoblast ve osteokast adlı hücrelerin aktivitesini etkilediği biliniyor.
Çalışma bulguları, doğum öncesi stresin çocuklarda biyolojik yaşlanmayı hızlandırabileceğine dair kanıt sunuyor. Dişlerin erken çıkması, sosyoekonomik yoksunluk ve doğum öncesi stresle bağlantılı olarak, bir bebeğin ağız gelişiminin ve genel sağlığının olumsuz etkilenebileceğine dair uyarı işareti olabilir.
Annenin progesteron ve testosteron seviyeleri ile çocuğunun 24 aylıkkenki diş sayısı arasında; ve annenin tiroid hormonu triiyodotironin seviyesi ile çocuğunun 18 ve 24 aylıkkenki diş sayısı arasında istatistiksel olarak anlamlı bağlantı bulundu.
Östradiol, progesteron ve testosteronun fetal gelişim ve doğum ağırlığında önemli roller oynadığı biliniyor; yüksek hormon seviyeleri, diş çıkmasını hızlandırmış olabilir.
Kaynak: Frontiers in Oral Health