2030’da fırlatılması planlanan NASA’nın DAVINCI görevi, Venüs’ün atmosferini, yüzeyini ve antik tarihini keşfetmeyi amaçlıyor.
NASA’nın DAVINCI (Deep Atmosphere Venus Investigation of Noble gases, Chemistry, and Imaging) görevi, adını aldığı ünlü Rönesans dahisi Leonardo da Vinci’nin yenilik ve keşif ruhunu temsil ediyor.
2030’ların başında fırlatılması planlanan DAVINCI, Venüs’ü hem bir uzay aracı hem de iniş sondası ile inceleyecek. DAVINCI sondası, 21. yüzyılda Venüs’ün atmosferine giren ilk araç olacak. Bu görev, 2030’larda Venüs’ü yörüngeden inceleyecek olan NASA’nın VERITAS ve ESA’nın (Avrupa Uzay Ajansı) Envision görevleriyle birlikte, Venüs araştırmalarında yeni bir dönemin kapısını aralayacak.
DAVINCI uzay aracı, Venüs’ün bulutlarını ve yüksek dağlık bölgelerini iki yakın uçuş (flyby) sırasında inceleyecek. Ayrıca, yaklaşık bir metre genişliğinde küresel bir sonda ile Venüs’ün yoğun atmosferinde alçalacak. Sonda, yüzeye yaklaştıkça, Venüs yüzeyinin yüksek çözünürlüklü görüntülerini kaydedecek ve ölçümler yapacak.
Venüs’ün yüzeyini keşfedecek
DAVINCI görevi, Venüs yüzeyinde yalnızca bu gezegene özgü olan ve “tessera” adıyla da bilinen yüksek dağlık bir bölgeyi, Alpha Regio’yu yakından inceleyen ilk görev olacak. Venüs yüzeyinin yaklaşık %8’ini kaplayan tessera, Dünya’daki engebeli dağlara benzeyen bir görünüme sahip. Bu bölge daha önce radar araçlarıyla keşfedilmişti, ancak 1966 ile 1985 yılları arasında Venüs’ün atmosferine dalış yapan uluslararası uzay araçlarından hiçbiri bu bölgeleri incelememişti.
Alpha Regio gibi tessera bölgeleri, gezegenin en eski yüzeylerinden biri olarak, milyarlarca yıllık kayalar barındırıyor olabilir. DAVINCI’nin inceleyeceği bu kayalar, antik Venüs’ün kıta ve okyanuslara sahip olup olmadığını ortaya çıkarabilir.
DAVINCI sondası, Alpha Regio’nun yakın çekim görüntülerini kızılötesi ve optik kameralarla elde edecek. Bu görüntüler, 40 yılı aşkın süredir Venüs yüzeyinden alınan ilk fotoğraflar olacak.
Venüs’ün, yüzey sıcaklığının 475 santigrat dereceye ulaştığı ve atmosfer basıncının Dünya’nın 90 katı olduğu sert koşulları, keşif çalışmalarını son derece zorlu hale getiriyor. Ayrıca Venüs’ün opak atmosferi, yüzeyin doğrudan gözlemlenmesini engelliyor. Bilim insanları genellikle Venüs’ün yüzeyini incelemek için Dünya’dan veya Venüs yörüngesindeki uzay araçlarındaki radar cihazlarına başvuruyor.
Ancak DAVINCI sondası, atmosferin içine dalarak bulutların altına inecek ve yüzeyi net bir şekilde görüntüleyecek. Bu fotoğraflar, Dünya’daki uçak iniş görüntülerine benzer bir perspektifte olacak. Bilim insanları, Alpha Regio bölgesinin üç boyutlu haritalarını oluşturmak ve suyla ilişkilendirilen özel kayaları araştırmak için bu görüntüleri kullanacak.
Venüs’ün atmosferini inceleyecek
DAVINCI, Venüs’ün alt atmosferinin kimyasal bileşimini analiz eden ilk görev olacak. Sonda, gezegen yüzeyinden yaklaşık 27 kilometre yükseklikten itibaren düzenli aralıklarla ölçümler yaparak bu analizi gerçekleştirecek.
Venüs’ün alt atmosferi, bulutlar, yüzey ve hatta yer altından kaynaklanabilecek gazlar ve kimyasal bileşikler barındırıyor. Örneğin, burada tespit edilen kükürt bileşikleri, Venüs’teki volkanların hala aktif olup olmadığını veya en son ne zaman aktif olduğunu gösterebilir. Diğer yandan, helyum veya ksenon gibi gazlar, kimyasal olarak durağan yapıları nedeniyle gezegenin antik tarihine dair ipuçları sunabilir.
Venüs’ün asal gaz bileşimi, (veya soy gaz; düşük kimyasal reaktifliğe sahip kimyasal element grubu) Dünya ve Mars ile karşılaştırıldığında, bu üç gezegenin neden bu kadar farklı olduğunun anlaşılmasına yardımcı olabilir. DAVINCI ayrıca izotoplar ve iz gazları (atmosferde çok düşük miktarlarda bulunan, ancak varlığı önemli kimyasal ve fiziksel süreçlere işaret edebilen gazlar) üzerindeki ölçümleriyle Venüs’ün su geçmişine, buharlaşmadan günümüze kadar uzanan süreçlere ve gezegendeki aşırı sera etkisini tetikleyen olaylara ışık tutacak.
Kaynak: NASA
