Gökbilimciler, kara deliğin bir yıldızı parçaladığını ve o yıldızın enerjisini kullanarak başka bir yıldızı yok ettiğini keşfetti.
İrlanda Queen’s Belfast Üniversitesi liderliğindeki araştırmacılar, NASA, Chandra X-ışını Gözlemevi ve diğer ileri teleskoplar sayesinde süper kütleli bir kara deliğin (SMB) iki farklı yıldızı nasıl yok ettiğini gözlemledi.
Bu gizemlerden ilki, bir yıldızın kara deliğe çok yaklaşmasıyla, kara deliğin güçlü çekim kuvvetine maruz kalarak parçalanmasıyla oluşuyor. Bu süreç “gelgitsel bozulma olayı” olarak adlandırılıyor. Kara deliğin çekim kuvveti, nesneyi parçalara ayırarak yoğun bir enerji patlaması oluşturuyor.
İkincisi ise gökbilimcilerin süper kütleli kara deliklerle ilişkili olduğunu düşündükleri ancak nasıl olduğunu açıklayamadıkları, galaksilerin merkezlerinden gelen ve X-ışınları olarak tespit edilen “yarı periyodik patlamalar” (QPE) fenomeni.
Ekibin lideri Dr. Matt Nicholl, “Bu olay, bir dalgıcın suya her dalışında suyun sıçramasına benziyor; yıldızın kara deliğin etrafındaki gaz diskiyle her çarpışması, büyük bir gaz ve X-ışını patlaması oluşturuyor” dedi.
bilim kurgu duvar kağıdı.
(Envato)
2019’da benzeri görülmüştü
Astronomlar 2019 yılında, bir kara deliğe çok yaklaşan bir yıldızın, kara deliğin güçlü çekim kuvvetine maruz kalarak yok olduğuna şahit olmuştu. Bu olayın ardından, yıldızın kalıntıları kara deliğin çevresinde bir disk oluşturarak “yıldız enkazı” diski haline geldi. Ancak yeni bulgular, bu diskin zamanla genişleyip yakınındaki bir yıldıza ya da küçük bir kara deliğe çarpmaya başladığını ortaya koydu. Bu çarpışmalar, her 48 saatte bir tekrarlayan X-ışını patlamalarına neden oluyor.
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden (MIT) Dheeraj Pasham, “Bu iki olgunun bağlantılı olduğuna dair uzun süredir hararetli tartışmalar vardı ve nihayet bunların bağlantılı olduğunu kanıtlayan bir bulguya ulaştık.” dedi.
Yıldız, bir kara deliğin kütle çekim alanına yaklaştığında kara delik yıldızın kütlesini kendi üzerine çekerek parçalamaya başlıyor ve parçalara ayrılmış yıldızın maddesini yığılma (akresyon) diski aracılığıyla kendine çekiyor. Bu süreçte yıldızın kütle enerjisi, yoğun sürtünme ve sıkışma nedeniyle yüksek enerjili radyasyon yani X-Işını olarak ortaya çıkar.
Oxford Üniversitesi’nden Dr. Andrew Mummery, “Bu düzenli patlamaların kaynağını anlamak, kara deliklerin çevresindeki cisimlerin dağılımını ve aralarındaki mesafeleri belirlememize yardımcı olacak” dedi.
Kaynak: Arşiv – Independent
