Yeni bir araştırmaya göre fiziksel olarak iyileşmiş yaralar bile beyinde kalıcı stres, korku ve ağrı tepkileri bırakabiliyor. Beyin, yara deneyimlerini bir “tehlike alarmı” olarak hafızasında tutuyor.
Toronto Üniversitesi’nde yapılan yeni bir araştırma, geçmişte yaşanan fiziksel yaralanmaların beyin ve sinir sistemi üzerinde kalıcı değişikliklere yol açabileceğini ortaya koydu.
Araştırmaya göre, bir yaralanma fiziksel olarak iyileşse bile beyin, gelecekte benzer tehditlere karşı vücudu tepki vermeye hazır hale getiriyor. Bu durum, hem korku tepkilerinin hem de kronik ağrı riskinin uzun vadede artmasına neden olabiliyor.
Bilim insanları, fareler üzerinde yaptıkları deneylerde bu etkiyi net biçimde gözlemledi. Yaralanma geçirmiş fareler, iyileşmelerinin üzerinden aylar geçmesine rağmen bir yırtıcı hayvan kokusuna maruz bırakıldıklarında, hem daha güçlü korku tepkileri verdi hem de yaralanmamış diğer ayaklarında bile uzun süreli ağrı belirtileri gösterdi. Araştırmacılar, bu etkinin yaralanmadan altı ay sonra bile devam ettiğini tespit etti.
Çalışma, bu kalıcı tepkinin biyolojik mekanizmalarını da ortaya koydu. Bulgulara göre, stres hormonu kortikosteron ile “wasabi reseptörü” olarak bilinen TRPA1 proteini bu süreçte kritik rol oynuyor. Korku tepkilerinde hem kortikosteron hem TRPA1 etkili olurken, kronik ağrı yalnızca stres hormonu üzerinden devam ediyor.
Araştırma ekibi, kortikosteron seviyesini düşürmenin veya TRPA1 reseptörünü bloke etmenin, hem aşırı korku tepkilerini hem de kalıcı ağrı duyarlılığını ortadan kaldırabileceğini belirtiyor. Bu bulgu, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) ve kronik ağrı gibi sorunların tedavisinde yeni stratejiler geliştirilmesine kapı aralayabilir.
Uzmanlar, bu çalışmanın yaralanmaların yalnızca fiziksel etkilerle sınırlı olmadığını, sinir sistemi üzerinde uzun vadeli izler bırakabileceğini gösterdiğini vurguluyor. Böylece, geçmişte yaşanan bir travmanın, yıllar sonra bile stres ve ağrı yanıtlarını etkileyebileceği anlaşılıyor.
Kaynak: Phys.org
