Yaprak kesici karıncalar, tıpkı kamyon şoförleri gibi, ağır yük taşırken “kör nokta” sorunu yaşıyor.
Panama’daki Smithsonian Tropikal Araştırma Enstitüsü’ndeki (STRI) araştırmacılar, tropiklerdeki bazı yaprak kesici karıncaların vücut ağırlıklarının birkaç katı yükleri taşırken algı yeteneklerinin zayıfladığını buldu. Bilim insanları bu fenomene “kamyon şoförü etkisi” adını verdi.
STRI çalışmasına göre, topluluklar halinde yaşayan yaprak kesici karıncalar, tıpkı insanlar gibi atık yönetimi, hastalıklar, yol tasarımı ve hatta trafikle başa çıkıyor.
Bazı yaprak kesici karıncalar vücut ağırlıklarının sekiz katı kadar yaprak taşıyabiliyor. Ancak yaprak kesici karıncalar aşırı büyük bir yük taşıdıklarında, daha yavaş yürüyor ve arkalarındaki arkadaşlarını da geciktiriyor. Araştırmacılar bu fenomeni, otoyollardaki büyük kamyonlara benzeterek, “kamyon şoförü etkisi” olarak adlandırdı.
Çalışmaya göre, doğanın “kamyon şoförü” karıncaları, takip eden karıncaların yürüme hızını yüzde 50’ye varan oranda azaltabiliyor.
Araştırmacılar bu duruma sebep olan faktörü anlamak için karıncaların antenlerini nasıl kullandıklarına odaklandı. Bunun için de yaprak taşıyan ve yaprak taşımayan karıncaları video kaydına aldılar. Karıncalarda antenler dokunma, koklama ve tat alma görevlerinden sorumlu. Karıncaları ve yaprakları da ölçtüler.
Çalışma kapsamında bir de deney gerçekleştirildi. Portakal suyuna batırılmış küçük kağıt parçalarından oluşan yapay yaprakları karıncalara sundular. Böylece kağıt karıncalar için daha çekici hale geldi. Bir karınca yapay bir yaprak topladığında, yükü yarıya indirmek için karınca hala yürürken yükünü makasla dikkatlice kestiler. Yükü azaltmadan önce ve sonra anten kullanımını kontrol ettiler.
Videoları dikkatlice izleyerek, yapraklı karıncaların yapraksız karıncalara göre adım başına daha az anten dokunuşu gerçekleştirdiğini keşfettiler. Ayrıca, bilim insanları yükü yarıya indirdiğinde karıncalar anten dokunuşlarını artırdı.
Karıncalar izleri, antenleriyle diğer karıncaların bıraktığı kimyasalları “hissederek” takip ediyor. Aşırı büyük yük taşımak, karıncaların yere antenle dokunma yeteneğini sınırladığı için karıncalar izi doğru bir şekilde algılamakta güçlük çekiyor. Bu nedenle, daha büyük yükler taşımak, izdeki engellerle veya yüzey düzensizlikleriyle başa çıkmada zorluklara yol açabiliyor. Bu etki daha büyük karıncalarda daha güçlü bulundu, daha büyük kamyonlara benzer şekilde.
Bulgular, bazı karıncaların daha büyük yükleri hareket ettirecek güce sahip olmalarına rağmen neden daha küçükleri taşımayı seçtiğini açıklayabilir.
Kaynak: Insectes Sociaux
