Yapay zekanın geliştirilmesi artık yalnızca yazılım değil, aynı zamanda milyarlarca dolarlık donanım, veri merkezi ve insan kaynağı yatırımı gerektiriyor.
Yapay zekaya olan ilgi giderek artarken büyük teknoloji şirketleri bu alandaki yatırımlarını katlayarak sürdürüyor. Microsoft, Google ve Meta gibi devler, yapay zekadan ciddi gelir elde etmeye başlasa da bu teknolojinin arkasındaki alt yapıyı kurmak milyarlarca dolarlık bir yük anlamına geliyor. Bloomberg konuyu ele alan bir analiz yayınladı.
Analizde yer alan bilgilere göre, Microsoft ve Alphabet (Google), son çeyrek raporlarında bulut hizmetlerinden elde ettikleri gelirlerin arttığını duyurdu. Bunun başlıca nedeni ise kurumsal müşterilerin yapay zeka hizmetlerine olan talebi. Meta ise yapay zeka sayesinde kullanıcı etkileşimi ve reklam hedefleme performansının yükseldiğini belirtiyor.
Bu başarıların arkasında devasa harcamalar yatıyor. Şirketler yalnızca geçtiğimiz çeyrekte milyarlarca dolar harcadı ve önümüzdeki dönemde bu tutarların daha da artması bekleniyor.
Microsoft, 25 Nisan’da yaptığı açıklamada sadece bir çeyrekte 14 milyar dolar sermaye harcaması yaptığını ve bunun büyük ölçüde yapay zeka altyapısına yönelik olduğunu bildirdi. Bu, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 79’luk bir artış anlamına geliyor.
Alphabet aynı dönemde 12 milyar dolar harcadı ve bu miktarın yılın geri kalanında da benzer seviyelerde devam edeceğini duyurdu.
Meta ise yıllık yatırım beklentisini yukarı yönlü revize etti. Yeni tahminlerine göre bu yıl sermaye harcamaları 35 ila 40 milyar dolar arasında olacak ki bu da en yüksek düzeyde yüzde 42’lik bir artış demek. Meta bu artışı özellikle yapay zeka araştırmaları ve ürün geliştirme çalışmalarına bağlıyor.
Teknoloji dünyasında yapay zeka yatırımlarının pahalı olacağı uzun süredir bilinen bir gerçek. Bloomberg, bunun iki temel nedeni olduğunu söylüyor. Modeller giderek daha büyük ve karmaşık hale geliyor ayrıca dünya genelindeki artan talep daha fazla veri merkezi inşa edilmesini zorunlu kılıyor.
Dev modeller dev maliyetler getiriyor
Günümüzde ChatGPT gibi en bilinen yapay zeka ürünleri, büyük dil modelleriyle çalışıyor. Bu modeller, kitaplardan, makalelerden ve internet yorumlarından oluşan dev veri kümeleriyle beslenerek kullanıcıların sorularına en iyi yanıtı üretmeye çalışıyor. Yapay zeka şirketleri, bu modelleri büyütmenin yapay zekayı daha da geliştireceğine ve belki bir gün insan zekasını aşan sistemlerin çıkacağına inanıyor.
Bu büyüme daha fazla veri, daha yüksek işlem gücü ve daha uzun eğitim süreleri gerektiriyor. Şu anda eğitilmekte olan modellerin maliyeti 1 milyar dolara yaklaşıyor. Uzmanlar bu tutarın 2025 ve 2026’da 5 ila 10 milyar dolara çıkacağını söylüyor.
Çiplerde Nvidia tekelleşmesi var
Bloomberg’in analizine göre, yapay zeka eğitiminde kullanılan en büyük gider kalemlerinden biri de çipler. Burada söz konusu olanlar büyük dil modellerini eğitmek için özel olarak geliştirilen grafik işlem birimleri (GPU’lar). Bu alanda neredeyse tekel konumunda olan Nvidia’nın H100 GPU’su, tanesi yaklaşık 30 bin dolara satılıyor. İkinci el satışlarda bu fiyatın katlanarak arttığı da görülüyor.
Meta CEO’su Mark Zuckerberg, şirketin bu yılın sonuna kadar 350 bin H100 çipi satın almayı planladığını açıkladı. Bloomberg, toplu alım indirimi yapılsa bile bu sayı tek başına milyarlarca dolarlık bir harcama anlamına geldiğini belirtiyor.
Geçtiğimiz ay Nvidia, Blackwell adında yeni bir GPU serisi tanıttı. Bu yeni seri büyük dil modellerini daha hızlı eğitme kapasitesine sahip. Örneğin; GPT-4 gibi 1,8 trilyon parametreli bir model eğitmek için yalnızca 2 bin Blackwell çipi yeterli olurken aynı iş için önceki nesil Hopper GPU’lardan 8 bin adet gerekiyor.
Veri merkezleri artıyor
Bu çiplerin çalışacağı sunucuların da bir yerlere yerleştirilmesi gerekiyor. Bu nedenle birçok teknoloji devi dünya genelinde veri merkezleri inşa ediyor. Bu merkezler, sabit disklerden işlemcilere, soğutma sistemlerinden yedek jeneratörlere kadar özel ekipmanlarla donatılıyor.
DC Byte verilerine göre dünya genelinde tamamlanmış ya da inşası süren 7.000’den fazla veri merkezi bulunuyor. 2015’te bu sayı 3 bin 600’dü. Ayrıca bu merkezler artık daha büyük. 2010’a kıyasla ortalama veri merkezi boyutu beş kat artarak 412 bin metrekareye ulaştı.
Çip ve veri merkezlerinin yanı sıra bazı şirketler içerik lisansı almak için de büyük meblağlar ödüyor. Analize göre, OpenAI Avrupa’daki bazı yayıncılarla ChatGPT’ye içerik sağlamak üzere anlaşmalar yaptı. Bu anlaşmaların maliyeti açıklanmasa da Bloomberg, OpenAI’ın Almanya merkezli medya grubu Axel Springer’a onlarca milyon euro ödediğini bildirdi.
Google ise Reddit’ten veri lisansı almak için 60 milyon dolarlık bir anlaşma imzaladı. Meta ise Simon & Schuster yayınevini satın alma konusunu gündemine aldı.
Ucuz alternatifler mümkün mü?
Yapay zeka alanındaki yarışı körükleyen Microsoft, geçtiğimiz günlerde daha küçük ve daha az kaynak tüketen üç farklı yapay zeka modelini duyurdu.
Şirket, büyük modellerin karmaşık görevler için hala en iyi seçenek olduğunu vurgularken bazı kullanım alanlarında daha küçük modellerin yeterli olabileceğini ifade etti.
Kaynak: Bloomberg
