Yeni bir yapay zeka yazılımı, inme başlangıç zamanını iki kat daha doğru belirleyerek tedavi seçeneklerini genişletiyor ve daha fazla hastanın tedavi edilmesinin önünü açıyor.
Nature Digital Medicine dergisinde yayımlanan bir araştırma, inme tedavisinde yeni bir teknolojiye işaret ediyor. Imperial College London, Teknik Münih Üniversitesi ve Edinburgh Üniversitesi’nden bilim insanlarının ortak çalışmasıyla geliştirilen yapay zeka yazılımı, inme tespitinde geleneksel yöntemlere göre iki kat daha doğru sonuçlar sunuyor.
Yazılım, beyin taramalarını analiz ederek inmenin başlangıç zamanını ve hasarın geri döndürülebilirliğini yüksek doğrulukla değerlendiriyor ve doktorlara kritik karar alma süreçlerinde rehberlik ediyor.
Zamanlama: İnmede hayati bir faktör
İnme, beyindeki kan akışının kesilmesi veya azalması sonucu oksijen ve besin eksikliği nedeniyle beyin hücrelerinin hızla ölmesiyle gerçekleşiyor. İnme sonrası ilk 4,5 saat, tedavi için kritik bir zaman dilimi olarak kabul ediliyor. Bu süre zarfında uygulanan tıbbi ve cerrahi müdahaleler, hastanın yaşam kalitesini büyük ölçüde iyileştirebiliyor. Ancak bu sürenin dışında yapılan müdahaleler, fayda sağlamaktan çok zarar verebiliyor.
Dr. Paul Bentley, “Kan pıhtısının neden olduğu inme vakalarının çoğunda, eğer bir hasta inmenin gerçekleşmesinden itibaren 4,5 saat içinde hastaneye ulaşırsa, hem tıbbi hem de cerrahi tedavilere uygun hale gelir. Altı saate kadar hasta cerrahi tedaviye de uygun olabilir, ancak bu zaman noktasından sonra, bu tedavilerin faydalı olup olmayacağına karar vermek zorlaşır, çünkü daha fazla vaka geri döndürülemez hale gelir.” diyerek zamanlamanın kritik rolüne dikkat çekiyor.
İnmenin başlangıç zamanını belirlemek ise her zaman kolay olmuyor. Örneğin, bazı hastalar inme sırasında uykuda olabiliyor veya semptomlar nedeniyle doğru bilgi veremeyebiliyor. Bu noktada, yapay zeka yazılımı devreye girerek bu sorunu çözmeyi amaçlıyor.
Yapay zeka nasıl çalışıyor?
Geleneksel yöntemlerde, doktorlar beyin taramalarını inceleyerek lezyonların karanlık bölgelerine dayanarak bir zaman tahmini yapıyor. Öte yandan her bireyin beyin yapısı farklı olduğundan bu yöntem her zaman kesin sonuçlar vermiyor. Yeni yapay zeka yazılımı, bu zorlukların üstesinden gelebiliyor.
Algoritma, beyin taramalarındaki lezyonları otomatik olarak tespit ederek inmenin başlangıç zamanını tahmin ediyor. Ayrıca lezyonların biyolojik yaşını analiz ederek, hasarın geri döndürülebilir olup olmadığını da değerlendiriyor. Dr. Bentley, “Doktorların hem inmenin başlangıç zamanını hem de inmenin geri döndürülebilir olup olmadığını bilmeleri hayati önem taşır.” diyor.
Araştırmacılar, yazılımın 800 hastanın bilinen inme başlangıç zamanına ait verilerle eğitildiğini ve 2.000’den fazla hasta üzerinde test edildiğini belirtiyor. Testler, yapay zekanın mevcut görsel değerlendirme yöntemlerine göre iki kat daha doğru sonuç verdiğini ortaya koyuyor.
Daha fazla hastaya umut
Araştırmacılar, bu yeni teknolojinin daha fazla hastanın uygun tedaviye erişmesini sağlayabileceğini öngörüyor. Imperial College Healthcare NHS Trust’tan Dr. Adam Marcus, “Yöntemimiz sayesinde inme hastalarının yüzde 50’ye kadar daha fazlasının uygun tedavilerle tedavi edilebileceğini tahmin ediyoruz. Yazılımımızı İngiltere Ulusal Sağlık Servisi’ne (NHS) entegre etmeyi ve hali hazırda hastane birimlerinde kullanılan mevcut yapay zeka analiz yazılımıyla birleştirmeyi hedefliyoruz.” diyor.
Dr. Bentley ise yazılımın doktorlara önemli bir zaman tasarrufu sağladığını ve tamamen otomatik bir şekilde çalışarak acil tedavi süreçlerini kolaylaştırdığını belirtiyor: “Bu bilgilere (inmenin başlangıç vaktine) anında ulaşmak, doktorların inme hastalarında hangi tedavilerin uygulanması gerektiğine dair acil kararlar almasına yardımcı olacak.”
Yapay zeka ve sağlık teknolojilerindeki bu ilerleme, inme tedavisinde modern tıbbın sınırlarını genişleten bir çözüm olarak öne çıkıyor.
Kaynak: Imperial College London
