Türkiye, toplam 30 milyar dolarlık büyüklüğüyle “İnovasyon Karnesi Göstergeleri”nin iyileşmesine güçlü katkı verecek “HIT-30 Yüksek Teknoloji Teşvik Programı” ile devler ligine girmeye hazırlanıyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 26 Ağustos’ta duyurduğu HIT-30 programı ile Türkiye, yüksek teknoloji üretim merkezi olmayı hedefliyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ilk etapta sektörde teşviği sağlayan 6 çağrısı hakkında “İlan ettiğimiz bu 6 çağrı ile önemi gittikçe artan teknoloji alanlarında kalkınma yolculuğumuza büyük katkı sağlayacak en az 20 milyar dolarlık özel sektör yatırımını ülkemize kazandırmayı hedefliyoruz” açıklamalarında bulunarak Türkiye’yi elektrikli araçlar, batarya teknolojileri, yerli çip üretimi, güneş hücreleri ve rüzgar türbinleri alanlarında üretim üssü yapmayı amaçladığını dile getirdi.
Türkiye, program kapsamında 2030 yılına kadar vergi desteği ve hibelerle birlikte pazar geliştirme destekleri için 30 milyar dolarlık kaynak ayıracağı açıklandı.
HIT-30 Yüksek Teknoloji Teşvik Programı ile birlikte, Dijital Dönüşüm Destek Programı, Yeşil Dönüşüm Destek Programı ve Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Yenilikçi, Yükselen Teknolojiler çağrısı da duyuruldu. Bu dört program ile Türkiye’de yüksek teknoloji ihracatının hızla artması ve toplam ihracat içindeki yüksek ve orta yüksek teknolojili ürün ve hizmetlerin payının %50’ye çıkarılması hedefleniyor.
Yerli batarya üretimine teşvik
Program kapsamında, batarya üretimine de destek verilecek. Toplam 4,5 milyar dolarlık desteklerle 80 gigavatsaat batarya üretim kapasitesinin Türkiye’de oluşturulması planlanıyor.
Elektrikli araçlar ve enerji depolama sektörlerinde kritik öneme sahip bataryaların Türkiye’de geliştirilmesi ve üretilmesi için 2030 yılına kadar megavatsaat başına 6 bin dolara kadar hibeler verilecek. Böylece Türkiye’nin yüksek teknoloji üretim üssü olmasının önü açılacak. Programda %25’e varan destekler ve %60’a varan vergi teşvikleri sunulacak.
Türkiye yeni nesil araçların üretim merkezi olacak
Programda ilk duyurulan çağrılardan biri de elektrikli araç yatırımları için oldu. 5 milyar dolarlık teşvik paketi ile Türkiye’de yıllık 1 milyon elektrikli araç üretimi hedefleniyor. Böylece Türkiye, yeni nesil araçların AR-GE ve üretim merkezi olmayı amaçlıyor. Yatırımların en az 150 bin araç kapasiteli yalnızca BEV ve PHEV üretimi yapacak ve %51 yerli üretim şartı taşıyan projeler olması şartı bulunuyor. Bu projelere belirli sayıda araç için gümrük vergisi muafiyeti ve/veya %50’ye varan hibe ve %80’e varan vergi teşvikleri verilecek.
Türkiye’de endüstriyel ölçekli çip fabrikaları kurulacak
Küresel teknoloji yarışında büyük önem taşıyan çip teknolojilerinde endüstriyel boyutta üretim kapasitesi oluşturma amacıyla bir çağrı yapıldı. En az bir endüstriyel ölçekli çip fabrikasının kurulması için 5 milyar dolarlık teşvik paketi devreye girecek. Farklı kapasitede yatırımlar, çip değer zinciri yatırımları ve en az 65 nanometre teknolojisi ile yapılacak yatırımlara %30’a kadar sermaye katkısı, %10’a varan hibe ve %80’e varan vergi teşviki sağlanacak.
Yerli çip üretimi teşviklerinin açıklanmasıyla Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının desteğiyle Arçelik ve YongaTek işbirliğiyle yerli çip tasarımına başlandığını açıkladı.
Yenilenebilir enerji sistemlerinde yerlilik aranacak
Cumhurbaşkanı Erdoğan tanıtım programındaki konuşmasında birçok kez “yeşil enerji“yi de ele alarak “HIT-30 programıyla yarı iletkenler, mobilite, yeşil enerji, ileri imalat, sağlıklı yaşam, dijital teknolojiler, haberleşme, uzay ve bu alandaki değer zincirlerini geliştirecek 30’un üzerindeki başlıkta yatırımlara nitelikli destekler sağlayacağız.” ifadelerini kullandı.
Türkiye’de yenilenebilir enerji yatırımlarının artması amacıyla güneş enerjisinde en az 5 gigavat üretim kapasitesine sahip hücre yatırımları için megavat başına 8 bin dolara kadar hibe verilecek. Bu teşvik paketinin toplamı 2,5 milyar doları bulacak. Ayrıca, rüzgar enerjisinde kritik bileşenler ve deniz üstü türbinlerin üretimi desteklenerek yerli bir rüzgar enerjisi markası oluşturulması planlanıyor. Bu yatırımlar için toplamda 1,7 milyar dolarlık kaynak ayrıldı.
Yabancı yatırımcılar Türkiye’ye yatırım yapacak
Büyük teknoloji firmalarının AR-GE merkezlerini Türkiye’ye kazandıracak esnek ve cazip bir model oluşturulacak. Dünyanın en büyük 1000 firmasının Türkiye’de kuracağı yeni AR-GE merkezlerinin personel giderlerinin yarısı 5 yıl süreyle karşılanacak ve bu yatırımlara 1 milyar dolarlık destek sağlanacak. Ayrıca, bu çağrılar için istihdam desteği, vergi muafiyeti, yatırım yeri tahsisi ve finansman desteği gibi ek teşvikler de sunulacak.
Yatırımlar hakkında konuşan Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır “HIT-30 Yüksek Teknoloji Yatırım Programı’yla ülkemizde 65 nanometre ve altı çip üretimini gerçekleştirmeyi amaçlıyoruz. diyerek yapay zekanın gelişimiyle birlikte hızla büyüyen bu alanda Türkiye’nin kendi ihtiyaçlarını karşılayacağını ve ihracat kabiliyetini geliştireceğini de dile getirdi.
Birçok yönden Türkiye’nin yapacağı yatırımların üretim ve ihracatı artırma ile kalkınma sürecinin temel kısıtı olan cari açığı düşürme potansiyeli son derece kıymetli.
Kaynak: Anadolu Ajansı
