Trump çip endüstrisini nasıl etkileyecek? 

ABD seçimleri yarı iletken çip sektörünü yakından ilgilendiren yeni bir küresel gerilimi tetikledi. Özellikle ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşları, Tayvan ve Güney Kore gibi önemli üreticilerin de arada kalmasıyla büyüyor. Donald Trump’ın yeniden başkanlığa gelmesiyle bu gerginliğin çip sektöründe daha da şiddetleneceği öngörülüyor. Trump’ın Çin’e yönelik ticari yaptırımlarını artırması bekleniyor. ABD çip üretiminde kendi kendine yeterli hale gelmek için Tayvan, Güney Kore ve Vietnam gibi ülkelerle yeni iş birlikleri kurma yoluna giriyor. Peki, bu süreç nasıl gelişti ve çip sektöründe dünya ülkelerini neler bekliyor?  

ABD’nin büyük hedefi   

ABD, çip teknolojisinde kendi üretim kapasitesini artırmak için 2022 yılında Kongre’den geçirdiği “Çip ve Bilim Yasası” ile büyük bir adım attı. Bu yasa, ABD’deki çip üretim altyapısını güçlendirmek ve Çin’e olan bağımlılığı azaltmak amacı taşıyor. ABD’nin hedefi, 2027 yılına kadar ülkede yarı iletken çip üretim oranını yükseltmek. Bu bağlamda, ABD’de çip üretimi için önemli teşvikler sunulurken, Tayvan merkezli Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC) ve Güney Koreli Samsung gibi teknoloji şirketleri, ABD’de üretim yapmaları için destekleniyor.  

ABD’nin bu hamlesi, Tayvan’ın dünya çip üretimindeki lider konumunu etkilemeye başladı. Visual Kapitalist verilerine göre, 2023 itibarıyla dünya çip üretiminde yüzde 68 paya sahip olan Tayvan’ın, 2027 yılına kadar bu payının yüzde 60’a düşmesi bekleniyor. ABD, kendi üretimini artırarak Tayvan ve Güney Kore gibi ülkelerin pazar paylarını azaltmayı hedefliyor.  

Tayvan, Çin ve ABD arasında sıkıştı  

Tayvan, çip sektöründe dünyanın en güçlü ülkelerinden biri olarak kabul ediliyor ve bu durum onu ABD ve Çin arasındaki ticari çekişmenin merkezine yerleştiriyor. TSMC, dünyanın en gelişmiş çip üreticilerinden biri olarak Huawei gibi Çinli teknoloji şirketlerine çip satışı yapıyordu ancak ABD, Çin’e yönelik kısıtlamalarını genişletti ve Tayvan merkezli TSMC’nin de bu kısıtlamalara uymasını talep etti. Bu durum, Çin’in tepki göstermesine yol açıyor. 

Çin’in Tayvan İşleri Ofisi Sözcüsü Zhu Fenglian, ABD’nin bu hamlesinin Tayvan’da gerilimi artırmayı amaçladığını ifade ediyor. Ayrıca, ABD’nin Tayvan kartını oynadığını ve Tayvan şirketlerinin çıkarlarını zedelediğini belirtiyor. Çin’in resmi medyasına göre, TSMC, Çinli müşterilerine 7 nanometre ve altı çiplerin satışını durduracağını açıkladı. Bu kısıtlamalar Çin’de teknolojik gelişmeleri yavaşlatabileceği gibi, Tayvan’ın Çin pazarına erişimini de sınırlandırıyor.  

Trump’ın dönüşü Güney Kore’ye gölge düşürdü  

ABD’nin Çin’e karşı uyguladığı yaptırımların daha da sertleşeceği tahmin edilirken, bu durum Güney Kore gibi çip üretiminde önemli bir yere sahip ülkeler için de riskler doğuruyor. Güney Kore’nin en büyük çip üreticilerinden Samsung, Trump yönetiminin uygulamaya koyabileceği yeni tarifelerden endişe duyuyor.   

Trump’ın Çin’e yönelik ticari yaptırımları artırması, Güney Koreli üreticilerin Çin’e ihracatını zorlaştırabilir. Samsung’un Çin müşterilerine olan bağımlılığı nedeniyle bu durum Samsung için maliyetli olabilir.  

Samsung hisseleri, Trump yönetiminin tekrar göreve gelmesi durumunda Çin’e uygulanacak tarifelerden endişe duyan yatırımcıların çekilmesiyle son yılların en düşük seviyelerini gördü. Ayrıca Güney Kore hükümeti, yerli çip üreticilerini korumak için çalışma saatlerini artıran yeni bir yasa hazırlıyor ancak bu yasa, Samsung’un işçi sendikası tarafından tepkiyle karşılanıyor.  

Vietnam yarışta ilerliyor  

Çin ile ticaret gerginlikleri yaşayan ABD, alternatif üretim merkezleri arayışında Vietnam’ı da önemli bir ortak olarak değerlendiriyor. Özellikle Amkor, Hana Micron ve Intel gibi büyük çip üreticileri Vietnam’da üretim ve paketleme tesisleri kurarak Çin’e bağımlılığı azaltmayı hedefliyor. Bu yatırımlar sayesinde Vietnam, çip paketleme ve test süreçlerinde küresel bir oyuncu haline gelme yolunda ilerliyor.  

ABD’nin teşvikleriyle desteklenen Vietnam, 2032’ye kadar küresel çip paketleme pazarında yüzde 9 paya ulaşmayı hedefliyor. FPT gibi yerel teknoloji firmaları da çip test süreçlerine yatırım yaparak pazardaki konumlarını güçlendirmeye çalışıyor.   

Çin Trump’la başa çıkacağına inanıyor  

Çin, ABD’nin baskılarına karşı kendi çip endüstrisini geliştirmek için önemli adımlar atıyor. Trump’ın tekrar başkanlık koltuğuna oturması, Çinli teknoloji şirketlerinin yerli üretim kapasitelerini artırmaya yöneltiyor. Çin’in çip sektörü, gerekli ekipmanları yurtdışından temin etmek için yeni ortaklıklar kurma ve özellikle yabancı yetenekleri ülkeye çekme stratejisini benimsiyor.  

Pekin Yarı İletken Endüstrisi Birliği Genel Sekreter Yardımcısı Zhu Jing, Trump’ın yeniden başkan seçilmesiyle, Çin’in daha fazla kendine yeter hale gelmesi gerektiğini belirtiyor. Çin, Huawei ve SMIC gibi büyük şirketlerin ABD’nin uyguladığı yaptırımlara karşı bağımsız hareket edebilmesi için yabancı teknolojiye daha az bağımlı olmayı amaçlıyor. 

Çin yerli üretimini artırmaya çalışırken, ABD Kongresi’ndeki bazı milletvekilleri, çip üretim ekipmanları satan şirketlerden Çin’e yönelik satışları hakkında bilgi talep ediyor. ABD, Çin’in teknolojik gelişim hızını yavaşlatmak için Japonya ve Hollanda gibi müttefiklerini de yanına alarak Çin’e ihraç edilen çip üretim ekipmanlarını kısıtlamak istiyor. Henüz bu konuda müttefiklerle tam bir uzlaşma sağlanabilmiş olmaması dikkat çekiyor. 

Bazı sanayiciler, kısıtlamaların daha fazla genişletilmesinin yerli çip sektörüne zarar verebileceğinden endişe ediyor. Çin ile ticari ilişkileri sürdüren ASML, Tokyo Electron ve Applied Materials gibi şirketler, bu kısıtlamalarla rekabet avantajlarını kaybedebileceklerini öne sürüyor.  

Küresel dünya nasıl şekillenecek?  

Çip sektörü, özellikle ABD ve Çin arasındaki ticaret gerilimlerinden en çok etkilenen alanlardan biri olmaya devam ediyor. Trump’ın tekrar seçilmesi, bu sektörde yeni yaptırımların ve ticaret kısıtlamalarının artması anlamına gelebilir.  

ABD, yerli üretimi artırmaya çalışırken Tayvan ve Güney Kore gibi ülkeler, pazar paylarını koruma mücadelesi veriyor. Vietnam ise üretim ve test süreçlerinde öne çıkma yolunda ilerliyor.  

Bu süreç, dünya çip sektörünün geleceğini şekillendirecek stratejik hamlelerin sahneye konduğu bir dönemi işaret ediyor. Her ülke ve şirket, ticari çıkarlarını korumak için yeni ittifaklar ve stratejiler geliştirmeye odaklanırken, çip sektörü teknoloji dünyasının en sıcak alanlarından biri olarak gündemdeki yerini koruyacak gibi görünüyor. 

Kaynak: Anadolu Ajansı, Reuters