Max Planck araştırmasına göre sosyal medyadaki kutuplaşma siyaset dışı konularda da keskin sınırlarla ayrılıyor. Kutuplaşmayı derinleştirenler, içerik üretenler değil yayanlar.
Yapılan yeni bir araştırmaya göre sosyal medya ortamları kutuplaşmayı yalnızca yansıtmıyor, aktif olarak da derinleştiriyor. Max Planck Enstitüsü araştırmacıları, 2021–2023 yılları arasında Almanya’daki Twitter (X) paylaşımlarını inceledi. Yaklaşık 19 milyon tweet üzerinden yapılan analizde siyasi kutuplaşmanın nasıl şekillendiğine ve “influencer” ile “multiplier” rollerinin bu süreçteki etkilerine bakıldı.
Kutuplaşma, sosyal medya araştırmalarında yeni bir bulgu olmasa da, araştırmacılar, farklı konular arasında güçlü bir görüş hizalanması (issue alignment) tespit etti. Bu, kullanıcıların iklim değişikliği, Covid-19, enerji, göç veya medyaya güven gibi farklı konular üzerinde tutarlı bir şekilde aynı ideolojik grupta yer aldıkları anlamına geliyor.
Bu görüş hizalanması (alignment) olgusunun merkezinde, aktif iki tür kullanıcı yer alıyor:
Influencer’lar: İdeolojik olarak yüklü ve yaygın şekilde paylaşılan içerikler üretiyorlar.
Multipliers: Kendi içeriklerini üretmek yerine, ideolojik duruşlarına uygun içerikleri retweet ederek adeta birer “küratör” gibi davranıyorlar.
Influencer’lar, geleneksel kanaat önderlerine (siyasetçiler, medya figürleri vb.) benzerken; multipliers, daha az görünür olmalarına rağmen, çevrimiçi söylemin yapısını şekillendirmede muhtemelen daha etkili bir rol oynuyorlar.
Analizler, multipliers’ın yoğun retweet davranışlarının, ideolojik olarak tutarlı içerikleri çoğaltarak, kutuplaşmış ve hizalanmış görüş kümelerinin oluşmasını kolaylaştırdığını ortaya koyuyor.
Bu kalıpları ortaya çıkarmak için araştırmada ileri düzey hesaplamalı yöntemler birleştirildi.
Makine öğrenmesine dayalı bir konu modelleme (topic modeling) yaklaşımı kullanılarak milyonlarca tweet, binlerce popüler konuya göre tematik kategorilere ayrıldı ve böylece kamusal söylemin bir haritası çıkarıldı.
Daha sonra retweet etkinliği, yönlü bir ağ (directed network) şeklinde modellendi. Kullanıcılar arasındaki retweet ilişkileri bağlantılar olarak tanımlandı. Stokastik blok modelleme (stochastic block modeling) adlı istatistiksel yöntemle, her bir popüler konuda retweet ağlarının kutuplaşmış olup olmadığı tespit edildi.
Son olarak, bireysel kullanıcıların farklı konularda ne kadar tutarlı şekilde aynı ideolojik blok içinde kaldığını ölçen bir hizalanma metriği (alignment metric) geliştirildi.
Multipliers, influencer’lara kıyasla daha yüksek hizalanma puanları gösterdi. Bu da onların, farklı meseleleri aynı ideolojik çerçevede birleştirme rolünü vurguluyor. En etkili 1.000 influencer ve multiplier üzerinde yapılan analiz, multipliers’ın influencer’lara kıyasla daha aktif olduğunu ve farklı konularda daha güçlü bir ideolojik tutarlılık gösterdiğini ortaya koyuyor.
Sosyal medyada kutuplaşma yalnızca influencer’larla değil, sürekli içerik yayan multipliers sayesinde güçleniyor ve genişliyor. Bu kullanıcılar, farklı konular arasında bile ideolojik tutarlılığı koruyarak, kutuplaşmayı kalıcı hale getiriyor.
Kaynak: Max Planck Enstitüsü
