Plos Biology’de yayınlanan araştırma, işitsel halüsinasyonların temelinde yatan karmaşık bir beyin işlev bozukluğunu gözler önüne seriyor.
Psikiyatrik rahatsızlıkların önemli bir türü olan şizofreni, kişide algı, düşünce ve davranışlarda belirgin sapmalara yol açıyor. Bu bozuklukta sıkça rastlanan belirtilerden biri, kişinin gerçekte olmayan sesleri, konuşmaları veya komutları duymasıdır. Bu duruma işitsel halüsinasyon deniyor.
Halüsinasyonlar, duyusal uyarım olmadan aktive edilen belirli nöral temsil gerektiren algıl benzeri deneyimlerdir. İşitsel nöral temsiller, örtülü konuşmaya dayalı işitsel çalışma belleğinde oluşturulur. Belirli nöral temsilleri aktive eden bu motor tabanlı işitsel çalışma belleği (yani, iç konuşma), şizofrenideki bozulmuş öz-izleme işlevi nedeniyle yanlış bir şekilde dış kaynaklara atfedilebilir.
Yeni araştırma, beynin farklı bölgeleri arasındaki bilgi transferindeki aksaklıkların bu halüsinasyonların sebebi olabileceğini gösteriyor. Özellikle beynin “motor” ve “duyusal” (sensory) merkezleri arasındaki sinyallerin etkin bir şekilde işlenememesi sonucunda, bazı bireylerin kendi düşüncelerini ya da içsel konuşmalarını dışarıdan gelen bir ses olarak algıladıkları düşünülüyor.
Araştırmada, şizofreni tanısı konmuş bireylerle sağlıklı kontrol grubunun beyin görüntüleme analizleri karşılaştırıldı. Çalışmada, bireylerin beyin aktivitesini izleyerek motor-duyusal sinyaller arasındaki bağlantı noktaları değerlendirildi. Sonuçlar, şizofreni hastalarında motor-duyusal dönüşümdeki yetersizliklerin belirgin bir şekilde daha fazla olduğunu ortaya koydu.
Motor-Duyusal bozulmaların rolü
Motor-duyusal dönüşüm, beynin hareketle ilgili sinyalleri duyusal bilgilerle nasıl birleştirdiğini ifade eder. Sağlıklı bir beyin, hareket veya düşünce üretirken, bu sürecin sonucunda ortaya çıkan duyusal sinyalleri işler ve ayırt eder. Örneğin, bir kişi kendi sesini duyduğunda, beynin motor ve duyusal merkezleri arasındaki etkileşim sonucu, sesin kendine ait olduğu anlaşılır.
Ancak bu yeni araştırmaya göre, bazı şizofreni hastalarında bu süreçte bir aksama meydana geliyor. Motor-duyusal sinyaller doğru bir şekilde entegre edilmediğinde, birey beynindeki içsel düşünceleri ya da kendi kendine konuşmaları dışsal bir ses gibi algılayabiliyor. Bu da işitsel halüsinasyonların temel nedenlerinden biri olarak değerlendiriliyor.
Özellikle beyin korteksinin motor hareket ve duyusal algı ile bağlantılı bölgelerindeki sinyal iletim yollarında bozulmalar gözlemlendi. Bu bağlantısal kopukluklar, beynin hangi bilgilerin içsel veya dışsal olduğunu ayırt etme kapasitesini düşürüyor. Bu durum da işitsel halüsinasyonların daha yoğun yaşanmasına neden oluyor.
Araştırmanın başyazarı Fuyin Yang’a göre, bu bulgular halihazırda var olan tedavi yaklaşımlarını da şekillendirebilir. Yang, işitsel halüsinasyonların sadece bir işitme sorunu olmadığını, daha geniş bir beyin işlev bozukluğunun sonucu olduğunu söylüyor. Bu nedenle, tedavi seçeneklerini beyin devreleri üzerinde yoğunlaştırmak gerekebileceğini dikkatlerini çekiyor.
Kaynak: Plos
