Galaksimizin merkezindeki Sagittarius A* kara deliği çevresinde, birbirleri etrafında dönen iki yıldızdan oluşan ilk çift yıldız sistemi keşfedildi.
Galaksinin merkezindeki süper kütleli kara delik Sagittarius A* (Sgr A*) çevresinde ilk kez bir çift yıldız sistemi tespit edildi. D9 olarak adlandırılan bu sistem, kara deliklere yakın yıldızların dinamikleri hakkında yeni bilgiler sunarak, galaksinin en yoğun bölgesine dair mevcut teorileri sorguluyor.
Keşif, Avrupa Güney Gözlemevi’nin (ESO) Çok Büyük Teleskobu’ndan (VLT) alınan 15 yıllık verilerin detaylı analiziyle yapıldı. Araştırmayı yöneten Florian Peißker, sistemin beklenmedik özellikleri nedeniyle ilk başta analizlerinin yanlış olabileceğini düşündüğünü belirtti, ancak sonuçlar doğrulandığında kara deliklerin düşünüldüğü kadar yıkıcı olmadığına dair yeni bir bakış açısı sunduğunu ifade etti.
Keşfedilen D9 sistemi, Sagittarius A*’nın çevresindeki S kümesinde bulunuyor. Bu küme, kara deliğe en yakın yörüngelerdeki yıldızları barındırıyor. Sistem, biri Güneş’in 2,8 katı, diğeri ise 0,73 katı kütleye sahip iki genç yıldızdan oluşuyor. Yıldızlar birbirleri etrafında 372 günlük bir yörünge periyodunda hareket ediyor.
D9’un çevresinde bulunan gaz ve toz izleri, bu yıldızların oldukça genç, yaklaşık 2,7 milyon yıl yaşında olduğunu gösteriyor. Bu, kara deliğin yoğun gravitasyonel (kütleçekim) etkisine rağmen yeni yıldız oluşumunun mümkün olduğunu kanıtlıyor. Araştırmacılardan Michal Zajaček, “D9 sistemi, Sgr A* gibi zorlu bir ortamda bile yıldızların oluşabileceğini kanıtlayan güçlü bir örnek,” diyor.
Ancak bu sistemin geleceği pek de parlak görünmüyor. Sagittarius A*’nın güçlü gravitasyonel etkisi nedeniyle D9’un yıldızlarının yaklaşık bir milyon yıl içinde birleşmesi bekleniyor. Bu süreç, von Zeipel-Lidov-Kozai mekanizması olarak bilinen, yörünge eğimini ve eksantrikliğini değiştiren bir dinamikle hızlanacak.
G nesneleri ve gezegen olasılığı
D9’un keşfi, galaksinin merkezindeki G nesnelerinin kökenine dair yeni sorular doğurdu. G nesneleri, hem yıldız hem de gaz bulutu gibi davranan tuhaf gök cisimleri olarak biliniyor. Araştırmacılar, D9 gibi çift yıldız sistemlerinin birleşerek G nesnelerine dönüşebileceğini düşünüyor.
Keşif, kara deliklerin çevresindeki dinamiklerin sanılandan daha karmaşık olduğunu ortaya koyuyor. Sagittarius A*’nın, galaksinin diğer bölgelerine kıyasla çok daha yoğun bir kütleçekim alanına sahip olması, burada keşfedilen çift yıldız sistemlerini benzersiz kılıyor. Bununla birlikte, araştırmacılar bu gibi keşiflerin ancak kısa bir gözlem penceresinde mümkün olduğunu belirtiyor.
Bu buluş, Sagittarius A*’nın çevresindeki bölgenin, yıldızlar ve muhtemel gezegenler için bir çeşit “kara delik tatil yeri” (Massive Black Holiday) olabileceği fikrini güçlendiriyor. Yıldızların burada varlığını sürdürebilmesi, kara deliklerin yıkıcı etkilerinin düşündüğümüzden daha az olabileceğine işaret ediyor.
Kaynak: Nature Communications
