Hasta birine sadece bakmak bile bizi alarma geçiriyor. Hastalıklı yüzlere maruz kalmanın beyinde tehdit algılayan devreleri aktive ettiği, kandaki bağışıklık hücrelerini artırdığı bulundu.
Hapşıran, burnunu silen ya da herhangi bir hastalık belirtisi gösteren birini gördüğümüzde davranışsal bir tepkiyle uzaklaşırız. Yeni yapılan bir araştırmaya göre kontrol dışı bu tepkinin ötesinde beyin ve vücudumuz da bir tür savunma durumuna geçiyor. Hasta birine sadece bakmanın bile hem bağışıklık sistemini hem de beynimizi “alarma” geçirdiği ortaya çıktı.
Araştırmacılar, elde ettikleri bulguların biyolojik sistemlerdeki “duman dedektörü” prensibiyle uyumlu olduğunu söylüyor. Bu prensibe göre vücut, olası tehlike sinyallerine karşı aşırı hassas bir şekilde tepki veriyor. Hastalık bulaşmasını önleyen davranışsal sistem, yalnızca uzak durmamızı değil, bağışıklık savunmasını da erken aşamada devreye sokuyor.
Nature Neuroscience dergisinde yayımlanan çalışmada, 248 sağlıklı gönüllüye VR başlıkları takıldı ve her biri en az 32 kişiden oluşan beş deney gerçekleştirildi. Katılımcılar, deneylerin başlangıcında kendi cinsiyetlerinden üç farklı yüzün nötr ifadeyle kendilerine doğru yaklaştığını izledi. Daha sonra aynı yüzler, ya nötr ifadeyle ya da cilt döküntüsü gibi viral enfeksiyon belirtileriyle yeniden gösterildi. Bazı durumlarda yüzlere korku ifadesi de eklendi.
Bir deneyde katılımcılardan yüzlerine hafif bir dokunuş yapıldığında en hızlı şekilde düğmeye basmaları istendi. Hastalık belirtileri taşıyan avatarlar gösterildiğinde, katılımcılar düğmeye yüzler daha uzaktayken bastı. Yani bulaşıcı görünüm, fiziksel temas mesafesi daha oluşmadan tetikleyici oldu.
EEG beyin ölçümleri, kişisel alanı temsil eden beyin bölgelerinin yüzler yaklaştıkça aktifleştiğini ortaya koydu. Ancak hastalık belirtili yüzler söz konusu olduğunda bu aktivasyon, yüzler uzak olsa bile fark ediliyordu. fMRI beyin taramaları da bulguları destekledi ve tehdit algı ağı ile vücudun düzenleme merkezi hipotalamus arasındaki bağlantının, bulaşıcı görünümlü avatarlar gösterildiğinde güçlendiğini gösterdi.
Kan örnekleri ise bağışıklık sisteminin doğrudan tepki verdiğini ortaya çıkardı. Hastalık görünümlü avatarları gören katılımcıların kanında, erken bağışıklık tepkisinde görev alan “innate lymphoid cells” (ILC’ler) olarak bilinen hücrelerin aktive olduğu belirlendi. Bu tepki, grip aşısı olmuş kişilerde görülen bağışıklık aktivasyonuyla benzerlik gösterdi.
Çalışmaya dahil olmayan Hamburg Üniversitesi’nden Dr. Esther Diekhof, bu sonuçların bağışıklık sisteminin patojenlerle temas etmeden önce bile potansiyel bulaşma tehditlerine yanıt verebildiğini gösteren önceki araştırmalarla uyumlu olduğunu söyledi.
Kaynak: Nature
