New York Üniversitesi’nde yeni yapılan bir araştırma beyin hücreleri gibi vücut hücrelerinin de hatırlamada rol oynadığı ortaya kondu.
Anıların beyin ve beyin hücrelerinde saklandığı düşünülse de, New York Üniversitesi’nden (NYU) bilim insanlarının yürüttüğü yeni bir araştırma, vücut hücrelerinin de hafıza işlevi gördüğünü ortaya koyarak yeni bir keşfe imza attı.
NYU’da Klinik Doçent Nikolay V. Kukushkin’in başyazarlığını yaptığı ve Nature Communications dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, hafıza ve öğrenme yalnızca beyin hücrelerine özgü bir özellik değil. Araştırmanın yönlendirdiği deneylerde beyin dışı hücrelerin de öğrenme ve hafıza oluşturabildiği gözlemlendi.
Bu çalışma, nörolojide uzun süredir bilinen “ara-verme etkisi” (massed-spaced effect) prensibini temel aldı. Bu prensibe göre, bilgiye aralıklarla çalışıldığında kalıcılığı daha yüksek olurken, yoğun çalışmada hafıza daha sınırlı kalıyor.
Hücrelerde hafıza geni aktif
(Envato)
Araştırma ekibi, laboratuvar ortamında insan sinir ve böbrek dokusundan iki tür beyin dışı hücreyi inceledi ve bu hücreleri farklı kimyasal sinyal örüntülerine maruz bıraktı. Bu sinyaller, beyin hücrelerinin öğrenme sırasında maruz kaldığı nörotransmitter sinyallerine benzer şekilde düzenlendi.
Bu kimyasal sinyallere yanıt olarak, hücreler “hafıza geni” olarak bilinen geni aktif hale getirdi ve tıpkı beyin hücrelerinin bilgi örüntüsünü algılayarak hafıza oluşturmak için bağlantılarını yeniden yapılandırdığı gibi, hafıza oluşturma sürecine girdi.
Bu süreci izlemek için bilim insanları, hücreleri parlama özelliği olan bir proteinle genetik olarak mühendislik ürünü haline getirdi. Bu protein, hafıza geninin açık veya kapalı olduğunu gösteriyordu.
Deneylerde, kimyasal sinyaller hücrelere aralıklı (spaced) ve yığın (massed) şeklinde iki farklı düzende verildi. Aralıklı sinyaller verildiğinde, hafıza geni daha uzun süre ve güçlü bir şekilde aktif hale geldi; bu da kitle-aralık etkisinin beyin hücreleri dışında da çalıştığını ortaya koydu.
Sağlığı koruma ve öğrenme süreçlerini etkileyebilir
Kukushkin bu durumun aralıklı tekrarlarla öğrenmenin yalnızca beyin hücrelerine özgü olmadığını, tüm hücrelerin temel bir özelliği olabileceğini gösterdiğini söylüyor.
Araştırmanın sonuçları, gelecekte insan sağlığını koruma ve öğrenme süreçlerini geliştirme açısından vücuda bütünsel bir yaklaşımla bakılması gerektiğine işaret ediyor. Pankreas hücrelerinin önceki öğünlerin düzenini “hatırlaması” sağlıklı kan şekeri seviyelerini korumak için önemli olabilir ya da kanser hücrelerinin kemoterapi düzenini “hatırlaması” tedavi etkinliğini artırabilir.
Kaynak: Eurekalert
