Rusya’nın ABD’ye uranyum ihracatını geçici olarak kısıtlaması, piyasada fiyat artışlarına neden oldu.
Rusya, ABD’ye zenginleştirilmiş uranyum ihracatına geçici sınırlama getirdiğini açıkladı. Bu karar, ABD’nin Rus uranyum ithalatını yasaklamasına karşılık olarak alınan sembolik bir hamle olarak değerlendiriliyor. Ancak, ihracat kontrol otoritesi tarafından yetkilendirilmiş firmaların ABD’ye uranyum ihracatına devam edebileceği belirtildi.
Haberin ardından Kasım 2025 teslimatlı uranyum fiyatları, pound başına 4 dolar artarak 84 dolara yükseldi. Piyasa araştırma ve danışmanlık şirketi UxC’nin Başkanı Jonathan Hinze, “Birçok satıcı, bu kararın etkilerini değerlendirirken şu anda teklif vermekten kaçınıyor” dedi.
Spot piyasada uranyumun haftalık fiyatı ise 11 Kasım itibarıyla bir önceki haftaya göre 1 dolar düşerek 77 dolara geriledi. Bu rakam, Mayıs ayında görülen yaklaşık 90 dolar seviyesinin oldukça altında bulunuyor.
Rusya, dünya genelindeki uranyum zenginleştirme kapasitesinin %44’üne sahipken ABD’nin nükleer yakıt ithalatının %35’i de Rusya’dan karşılanıyordu. RBC analistlerine göre, ABD Enerji Bakanlığı tarafından verilen önceki muafiyetler sayesinde Rusya’dan ABD’ye uranyum ithalatı 2027’ye kadar sınırlı kesintilerle devam edecek.
Bazı uzmanlar, piyasanın mevcut talebine dikkat çekiyor. Sprott Varlık Yönetimi CEO’su John Ciampaglia, “Spot piyasada pound başına 100 dolar seviyesine ulaşılması mümkün. Talep oldukça inelastik” değerlendirmesinde bulundu. Ancak, yakıt döngüsündeki zenginleştirme ve dönüştürme aşamalarının daha kısıtlı olduğunu da ekledi.
ABD’de şu anda ticari uranyum zenginleştirme faaliyeti yalnızca İngiliz-Hollanda-Alman ortaklığındaki Urenco şirketi tarafından New Mexico’daki bir tesiste yürütülüyor. Şirket, geçen yıl bu tesisi genişletme planlarını duyurmuştu. Ayrıca Fransız nükleer yakıt uzmanı Orano, ABD’de yeni bir tesisin 2030’ların başında faaliyete geçebileceğini açıklamıştı.
Dünyada uranyum piyasası
Dünya genelinde bilinen en büyük uranyum rezervi Avustralya’da bulunurken, Kazakistan ve Kanada onu takip ediyor. Uranyum üretiminde ise Kazakistan lider konumda. 2022 yılında 21 bin 227 ton uranyum üreterek küresel arzın yüzde 43’ünü sağlamış ve dünyanın en büyük uranyum üreticisi olmuştur. Kanada (yüzde 15) ve Namibya (yüzde 11) da büyük üreticiler arasında yer alıyor.
Dünyanın en büyük rezervine sahip olan Avustralya ise toplam arzın %9’unu karşılayarak 4 bin 553 ton üretmiştir. Diğer üretici ülkeler arasında Özbekistan, Rusya, Nijer, Çin ve ABD bulunmaktadır. Nükleer enerji kullanımında lider olan ABD, 93 reaktöre sahip olmasına rağmen sadece 75 ton uranyum üretmiştir.
yönelik ikinci tesisinden ekipmanlar, Anadolu Ajansı
En büyük uranyum madenleri Kanada’nın kuzeyindeki Puro Gölü madeni, 2022 yılında 6 bin 928 ton üretimle küresel uranyum arzının %14’ünü sağladı. Namibya’daki Husab madeni ve Kazakistan’ın Inkai sahası da sırasıyla %7 oranında üretim gerçekleştiriyor.
Türkiye’de uranyum
Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü’nün (MTA) son yıllardaki keşifleri ile Türkiye’de uranyum kaynağı 53.562 tona ulaştı. Keşiflerin yapıldığı iller Manisa, Uşak, Yozgat, Aydın, Nevşehir ve Malatya.
MTA keşfine yönelik ekonomikliği ve teknolojik kazanımı hakkında bir çalışma yapılmamıştır. Bu keşiflere ek olarak Aydın-Söke’de 547,6 ton yüzde 0,002-0,8 tenörlü uranyum rezervi tespit edildi.
Uranyum (U3O8) fiyatları 2017 yılında düşüş gösterirken daha sonra sürekli artarak 2022 yılında en yüksek seviyesine ulaştı.
Kaynak: Anadolu Ajansı, Rueters, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
