Beyin ve hafızamız düşündüğümüzden çok daha esnek, değişken ve kişisel. Yapılan bir araştırma beynin tanıdık ortamlarda bile her seferinde farklı bir harita çıkardığını buldu.
Northwestern Üniversitesi’nden nörobiyologlar, beynin iç “harita çizme” sistemi olan hippocampus’un, tanıdık bir ortamda gezinen kişilerde bile her seferinde farklı nöron dizilimi kullandığını ortaya koydu. Bu keşif, hafıza ve mekansal öğrenmeye dair yeni bir kapı açıyor.
Çalışmada, fareler aynı labirentte defalarca dolaştırıldı ve beyinlerindeki nöronal aktivite özel tekniklerle takip edildi. Araştırmacılar, farelerin her seferinde aynı yolu izlemesine rağmen, hippocampus’te (beynin yön bulma ve hafıza merkezi) aktifleşen nöronların değiştiğini gözlemledi.
Önceki bilimsel görüş, tanıdık bir ortamın hep aynı nöron dizilimiyle temsil edildiği yönündeydi. Ancak bu çalışma, beyin haritalarının düşündüğümüzden çok daha dinamik olduğunu gösteriyor.
Çalışmanın başyazarı Profesör Daniel Dombeck, “Fare aynı ortamda aynı hareketleri yapsa bile, beyninde devreye giren nöronlar farklıydı. Bu da demek oluyor ki beyin her deneyimi biraz farklı şekilde kodluyor” ifadelerini kullandı. Bu keşif, aynı fiziksel deneyimin bile beyinde her seferinde ayrı bir hafıza izi bırakabileceğini gösteriyor.
Bu değişkenlik, beynin öğrenme, esneklik ve bağlam oluşturma yeteneğine işaret ediyor. Hafızanın yalnızca bilgi değil, bağlam ve deneyimle birlikte şekillendiği anlaşılıyor. Ayrıca bu bulgu, Alzheimer gibi nörolojik hastalıklarda neden yön bulma problemleri yaşandığını anlamada yeni ipuçları sağlayabilir. Çünkü hastalığın erken dönemlerinde hippocampus hasar görüyor ve bu harita çizme süreci bozulabiliyor.
Beynin tanıdık yerleri bile her seferinde yeni bir gözle görmesi, hafızalarımızın neden bu kadar kişisel ve bazen değişken olduğunu da açıklıyor olabilir. Araştırmacılar bu değişkenliğin yaşlanma, öğrenme hızı ve hastalıklarla nasıl ilişkili olduğunu anlamaya çalışıyor.
Kaynak: Phys.org
