Dünya liderleri ve teknoloji devleri, yapay zekanın geleceğini tartışmak için Paris’te bir araya geldi. Zirvede açık ve kapsayıcı bir yapay zeka planı üzerinde uzlaşılırken, düzenlemeler konusunda görüş ayrılıkları yaşandı.
Fransa’nın ev sahipliğinde 10-11 Şubat’ta Paris’te düzenlenen uluslararası Yapay Zeka Eylem Zirvesi sona erdi. Zirvede yapay zeka “açık ve kapsayıcı yapay zeka planı” üzerinde mutabakata varılırken sektöre getirilecek düzenlemeler konusunda fikir ayrılıkları yaşandı. Zirveden öne çıkan bir diğer konu ise yapay zeka alanında büyük yatırım taahhütleri oldu.
Bazı liderler, insan haklarına dayalı, etik, güvenli ve güvenilir, çeşitli ve kapsayıcı bir yapay zeka “ekosistemi” oluşturulması ihtiyacını vurgularken bazı liderler ise endüstrinin aşırı düzenlenmesinin yeniliği ve teknolojinin gelişimini boğabileceğine dair endişelerini dile getirdi.
Zirve ayrıca, eşitsizlikleri azaltmak ve yapay zeka faydalarına daha geniş erişim sağlamak için dijital uçurumları kapatmanın ve gelişmekte olan ülkeleri yapay zeka gelişiminde desteklemenin öneminin altını çizdi.
Zirveye Hindistan Başbakanı Narendra Modi ile birlikte ev sahipliği yapan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, kıtanın yapay zeka geliştirme yarışında geride kalması nedeniyle zirveyi “Avrupa stratejisi için bir uyandırma çağrısı” olarak nitelendirdi.
İki günlük zirve, ülkelerin bağlı kalacağı yapay zeka gelişimi için temel temel kuralları özetleyen bir bildiri ile sona erdi.
Sonuç bildirisi neleri kapsıyor?
Katılan ülkelerden, bağlayıcı olmayan bir beyanname olan İş Dünyasında Güvenilir Bir Yapay Zeka Taahhüdü imzalamaları istendi.
Bildirgede altı ana öncelik özetlendi:
Dijital uçurumları azaltmak için yapay zeka erişilebilirliğini teşvik etmek
Herkes için uluslararası çerçeveleri dikkate alarak yapay zekanın açık, kapsayıcı, şeffaf, etik, güvenli, güvenli ve güvenilir olmasını sağlamak
Yapay zeka inovasyonunu, gelişimi için koşulları sağlayarak ve endüstriyel toparlanma ve kalkınmayı yönlendiren pazar yoğunlaşmasından kaçınarak gelişmesini sağlamak
İş ve işgücü piyasalarının geleceğini olumlu yönde şekillendiren ve sürdürülebilir büyüme için fırsat sunan yapay zeka dağıtımını teşvik etmek
Yapay zekayı insanlar ve gezegen için sürdürülebilir hale getirmek
Koordinasyonu teşvik etmek için uluslararası işbirliğinin güçlendirilmesi.
İngiltere ve ABD imzalamadı
700’den fazla ülke temsilcisinin katıldığı Yapay Zeka Eylem Zirvesinin sonuç bildirisine Fransa ve Çin’in aralarında bulunduğu 61 ülke imza atarken, ABD ve İngiltere bildiriyi imzalamadı.
Bildiri kapsamında 61 ülke “açık, kapsayıcı ve etik” yapay zeka inşası konusunda uzlaşırken, İngiltere ve ABD sektöre getirilecek düzenlemeler konusunda frene bastı.
Sektöre öncülük eden ülkelerden ABD’nin Başkan Yardımcısı JD Vance, zirvede yaptığı konuşmada, yapay zekaya yönelik düzenlemelere karşı uyarıda bulunarak, “Düzenlemelerin çığır açan bu sektörü öldürebileceğine inanıyoruz.” dedi.
Hindistan ve Fransa’nın eş başkanlığını yaptığı zirvede, ülkeler yapay zekanın kapsayıcı ve erişilebilir olması gerektiğini vurgularken Vance, yapay zekanın tarafsız olmaması gerektiğini ve Amerikan yapay zeka modellerinin “otoriter sansürlerden” uzak olduğunu savundu.
Vance bu ifadeleriyle, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile ters düştü.
Macron, konuşmasında, yapay zekanın daha iyi ilerlemesi için daha fazla düzenleme getirilmesine ihtiyaç duyulduğunu vurguladı.
Bu arada, İngiltere de zirve kapsamında kurulan ve yapay zeka teknolojisinin gezegen üzerindeki etkisine odaklanacak Sürdürülebilir Yapay Zeka Koalisyonuna katılsa da sonuç bildirgesine imza atmadı.
İngiltere Başbakanlık Sözcülüğünden yapılan açıklamada, bildiriye imza atılmamasının nedeni olarak “ulusal çıkarların önceliği” gösterildi.
Açıklamada, ulusal güvenlik ve yapay zekanın küresel yönetişimi konusundaki “endişeler” nedeniyle İngiltere’nin imzacı devletler arasında yer almadığı belirtildi.
Açık kapsayıcı ve etik yapay zeka
Zirvenin sonuç bildirisine 61 ülke imza attı. Ülkeler “açık, kapsayıcı ve etik” yapay zeka inşası konusunda uzlaştı.
Çok taraflı bir atmosferde yapay zeka ve enerjiye ilişkin soruların “ilk kez” ele alındığı kaydedilen bildiride, yapay zekanın iş sektörüne etkileri konusunda farkındalığın artırılması ve bu sektörün geleceğini “olumlu” yönde etkileyen teknolojilerin teşvik edilmesi gerektiği belirtildi.
Bildiride, yapay zeka yönetişiminde koordinasyonun güçlendirilmesi ve bu teknolojinin daha erişilebilir kılınması için piyasada tekelleşmenin önüne geçilmesi gerektiği vurgulandı.
Ayrıca bildiride yapay zekanın toplumlar ve gezegen için “sürdürülebilir” kılınmasının öncelikli olduğu ifade edildi.
Yeni inisiyatifler ve yatırımlar açıklandı
Zirve kapsamında Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) kuruluşun nisan ayında kendi Yapay Zeka ve Enerji Gözlemevi’ni açacağını duyurdu.
Bu arada, 60’tan fazla firma Avrupa’yı yapay zeka alanında “dünya lideri” yapmak hedefiyle bir koalisyon kurduklarını açıklamıştı.
Aralarında, Airbus ve Mistral AI gibi Avrupalı şirketlerin yer aldığı koalisyona “Avrupa Birliği Yapay Zeka Şampiyonları Girişimi” adı verildi.
Fransa Cumhurbaşkanı Macron, gelecek yıllarda yapay zeka alanında 109 milyar avroluk yatırım yapacaklarını duyururken, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen Avrupa’da yapay zeka alanında 200 milyar avroluk kamu ve özel sektör yatırımını devreye sokmayı hedeflediklerini belirtmişti.
Yapay zeka yarışını kim kazanıyor?
Son gelişmeler, Amerika Birleşik Devletleri’nin uzun süredir devam eden hakimiyetine meydan okuyor. Çin’in DeepSeek adlı yapay zeka sohbet botunun ortaya çıkışı, ChatGPT’ye benzer bir teknoloji sunarak bu rekabette yeni bir döneme işaret ediyor.
Sidney’deki Yeni Güney Galler Üniversitesi Yapay Zeka Enstitüsü’nden Toby Walsh El Cezire’ye yaptığı açıklamada ABD ile Çin arasında “yarışın bitmediğini” söyledi:
“Kaplumbağanın tavşanı yakalama olasılığı her zaman vardır ve bunu kesinlikle Çin’de gördük. Çin kesinlikle yetişti,”
Paris’te düzenlenen Yapay Zeka Eylem Zirvesi, küresel iş birliğini güçlendirme yolunda önemli adımlar atılmasını sağlarken, yapay zeka düzenlemeleri konusundaki fikir ayrılıklarının önümüzdeki dönemde de tartışılmaya devam edeceğini gösteriyor.
Kaynak: Reuters, Anadolu Ajansı, New York Times, Al Jazeera
