Orman yangınları, karbondioksit salınımını yüzde 60 artırarak iklim ve ekosistemi tehdit ediyor.
East Anglia Üniversitesi (UEA) tarafından yapılan bir çalışmaya göre, orman yangınlarından kaynaklanan karbondioksit salınımlarının 2001 yılından bu yana küresel çapta yüzde 60 oranında arttığı tespit edildi. Kuzey bozkır ormanlarında ise bu artışın neredeyse üç katına çıktığı belirlendi.
UEA liderliğinde gerçekleştirilen bu çalışmada, orman yangını desenleri çevresel, insani ve iklimsel etkenlere göre sınıflandırılan bölgeler, “piro bölgeler” olarak adlandırıldı. Ayrıca, orman yangınlarındaki artışların nedenleri de açıklandı.
Araştırma, orman ve orman dışı yangınlar arasındaki farkları küresel ölçekte inceleyen ilk çalışmalardan biri olarak öne çıktı. Avrasya ve Kuzey Amerika’daki bozkır ormanlarını kapsayan en büyük piro bölgelerinden birinde, 2001 ve 2023 yılları arasında yangınlardan kaynaklanan salınımların neredeyse üç katına çıktığı kaydedildi.
Tropikal olmayan ormanlarda daha geniş çaplı artışlar tespit edildi ve yıllık yarım milyar ton ek karbondioksit salınımı belirlendi Salınımların merkezi, tropikal ormanlardan daha çok tropikal olmayan bölgelere kaydı.
Yangınların artan şiddeti
Çalışmada, orman yangınlarının sadece yaygınlığının değil, şiddetinin de arttığı belirtildi. 2001-2023 yılları arasında küresel orman yangınları bazında karbon yanma oranının yüzde 50 oranında arttığı tespit edildi.
Birleşik Krallık, Hollanda, ABD, Brezilya ve İspanya’dan bilim insanlarının katıldığı bu çalışmada, fosil yakıt salınımları gibi iklim değişikliğinin temel nedenlerine çözüm bulunamazsa orman yangınlarının daha da yaygınlaşacağı vurgulandı.
UEA Tyndall İklim Değişikliği Araştırma Merkezi’nden Dr. Matthew Jones, orman yangınlarının kapsamı ve şiddetindeki artışların, yangınlardan kaynaklanan karbon miktarının büyük ölçüde artmasına yol açtığını belirtti.
Ekosistem dengesi bozuluyor
(East Anglia Üniversitesi)
Ormanların atmosferden karbondioksit çekerek küresel ısınmayı azalttığı ve karbon depolamada kritik rol oynadığı biliniyor. Ancak orman yangınlarının, bu karbon depolama kapasitesini tehdit ettiği belirtildi.
Tropikal olmayan bölgelerdeki yangınların, yirmi yıl öncesine göre yarım milyar ton daha fazla karbondioksit saldığı tespit edildi. Yangınların bu bölgelerdeki karbon depolama kapasitesini olumsuz etkilediği gözlemlendi.
Dr. Jones, tropikal olmayan orman yangını salınımlarındaki bu artışın, ormanların artan savunmasızlığının bir işareti olduğunu ve iklim hedeflerine ulaşmayı zorlaştırdığını belirtti. Bu durum, iklim değişikliğiyle mücadelede yeni stratejilerin geliştirilmesini gerektiriyor.
Önleyici stratejiler geliştiriliyor
Araştırmada, veri analizi ve modelleme teknikleri kullanılarak orman yangınlarının küresel coğrafyasındaki değişikliklerin incelendiği belirtildi. Bu yöntem, yangınları önceden tahmin ederek azaltmak ve orman ekosistemlerini korumak için etkili stratejiler geliştirilmesine olanak sağladı.
Araştırmacılar, dünya genelindeki orman ekosistemlerini 12 farklı yangın bölgesine ayırarak, iklim değişikliğinin etkilerini diğer etkenlerden ayrı değerlendirdi. Bu yöntemle, yangınların etkilerini daha net bir şekilde inceleme imkanı sağlandı.
Dr. Jones, yangın yönetiminde olay gerçekleştikten sonra müdahale yerine yangınların önceden önlenmesine ve etkilerinin azaltılmasına odaklanan önleyici bir stratejinin geliştirilmesi gerektiğini vurguladı. Bu yaklaşımın, gelecekteki yangın risklerini azaltmada kritik bir rol oynayabileceği ifade edildi.
Kaynak: University of East Anglia
