NASA, yapay zeka yardımıyla nadir görülen bir üçlü yıldız sistemi keşfetti.
NASA bünyesinde çalışan profesyonel ve amatör astronomlar, yapay zeka yardımıyla NASA’nın TESS (Geçiş Halindeki Ötegezegen Araştırma Uydusu) teleskobundan faydalanarak oldukça nadir görülen bir yıldız sistemi keşfettiler. TIC 290061484 adı verilen bu yıldız sistemi birbirine çok yakın olan üç yıldızdan oluşuyor.
Bu sistemdeki üç yıldızdan ilk ikisi birbirinin etrafında her 1,8 günde bir dönüyor. Üçüncü yıldız ise bu çiftin etrafında 25 günde bir dönüyor.
Çalışma ekibinde yer alan Massachusetts Teknoloji Entitüsü’nden (MIT) fizikçi Saul Rappaport, yaptığı açıklamada ”Böyle bir sistemi tespit etmek heyecan verici çünkü nadiren bulunurlar ancak mevcut sayımların gösterdiğinden de yaygın olabilirler.” ifadesini kullandı.
Keşif, hem profesyonel hem de amatör astronomların işbirliği ve yapay zeka kullanımıyla elde edilen analizlerle ortaya çıkarıldı.
(Envato)
Keşif nasıl gerçekleşti
NASA’nın TESS teleskobu tarafından toplanan verileri inceleyen astronomlar,
yıldızların birbirlerinin önünden geçerken ışıklarında küçük kararmalar oluştuğunu gördü. Bu görüntüleri yapay zeka kullanarak analiz ettikten sonra bir yıldızın diğer yıldızın ışığını kısmen engellediğini tespit ettiler.
Yaşanan bu olaylar, astronomların iki yıldızın birbirinin etrafında 1,8 günde döndüğü ve üçüncü yıldızın ise bu ikilinin etrafında 25 günde döndüğü nadir üçlü yıldız sistemini keşfetmelerine yardımcı oldu.
Bu konu hakkında NASA araştırmacısı Veselin Kostov “bu sistemi daha iyi anlamamızı sağlayan şeyin, yıldızların birbirine çok yakın ve kenardan görünür bir açıyla dizilmesi oldu. Bu sayede yıldızların yörüngeleri, boyutları ve sıcaklıkları hakkında detaylı bilgi toplayabiliyoruz. Ayrıca, bu sistemin nasıl oluştuğunu ve gelecekte nasıl evrileceğini tahmin edebiliyoruz” dedi.
Üç cisim problemi
Üç cisim problemi, üç gök cisminin birbirlerinin çekim kuvveti altında nasıl hareket ettiğini anlamaya çalışan bir teorik problemdir. Üçlü yıldız sistemi ise bu problemin gerçek bir örneğidir.
Örneğin bu üç yıldızdaki her bir yıldız, diğer iki yıldızın kütle çekimi tarafından sürekli olarak etkilenir. İki yıldızlı sistemde, cisimlerin hareketleri ve yörüngeleri nispeten basit bir şekilde hesaplanabilirken, üçüncü bir yıldız sisteme dahil olduğunda her yıldızın birbirine olan çekim kuvveti sürekli değişir ve hareketlerinde düzensizlik oluşur.
TIC 290061484 sistemindeki yıldızların yörüngeleri büyük ölçüde birbirine paralel ve aynı düzlemde olduğundan, bu sistem şu anda istikrarlı bir şekilde ilerliyor. Ancak, uzun vadede bu istikrar bozulabilir ve yıldızlar da birleşme ya da çarpışma gibi olaylar yaşanabilir.
Kaynak: NASA
