Meditasyon, ruh sağlığı faydaları nedeniyle sıklıkla önerilse de, yeni araştırmalar, bazı kişilerde kaygıdan dissosiyasyona kadar beklenmedik yan etkilere yol açabileceğini gösteriyor.
Meditasyon, günümüzde stresi azaltmaktan verimliliği artırmaya kadar birçok amaç için yaygın olarak tavsiye edilen bir yöntem haline geldi. Pek çok ortamda zihinsel iyi oluşu desteklemek için başvurulan bir araç olsa da meditasyonun da yan etkileri bulunuyor.
Yan etkileri arasında panik ataklar, geçmiş travmaya bağlı (travma sonrası stres bozukluğunda görüldüğü gibi) rahatsız edici veya sıkıntı verici anılar, daha aşırı durumlarda kişinin kendine yabancılaşması (depersonalizasyon) veya ayrışma (disosiyasyon) hisleri yer alabilir.
Melbourne Üniversitesinden psikolog Nicholas Van Dam, yan etkilerin ne kadar yaygın olduğuna dair tahminlerin bilimsel literatürde büyük farklılık gösterdiğini belirtti. Bazı çalışmalar, meditasyon yapanların yalnızca yaklaşık yüzde 1’inin yan etki yaşadığını öne sürerken (Wong ve diğerleri, 2018), bazıları bu oranın üçte ikiye kadar çıkabildiğini bildirdi (Britton ve diğerleri, 2021).
Van Dam ve ekibi, Clinical Psychological Science (2025) dergisinde yayımlanan bir çalışma yaptı. Ekip, ABD’nin farklı bölgelerinden 900 yetişkin katılımcıyı gözleme dahil etti. Grubun, ABD’deki genel meditasyon yapan nüfusu yansıttığından emin olmak için, katılımcı seçimine rehberlik etmesi amacıyla Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’nden alınan verileri kullandılar. Yeni başlayanlardan ileri seviyelere kadar geniş bir yelpazedeki meditasyon yapan kişiler incelendi.
Ekip, meditasyonun olası etkilerini kapsayan 30 maddelik bir kontrol listesi geliştirdi. Katılımcılar, her bir etkinin yoğunluğunu, olumlu ya da olumsuz olup olmadığını ve günlük işlevlerini aksatıp aksatmadığını derecelendirdi.
Sonuçlar, ABD’de meditasyon yapanların yaklaşık yüzde 60’ının listede yer alan en az bir yan etkiyi (örneğin, kaygılı veya bedeninden ayrılmış gibi hissetme) bildirdiğini gösterdi. Yaklaşık yüzde 30’u, zorlayıcı veya sıkıntı verici etkiler yaşadıklarını söylerken, yüzde 9’u bu etkilerin günlük yaşamı aksattığını bildirdi.
Meditasyondan önceki 30 gün içinde ruh sağlığı semptomları veya psikolojik sıkıntı yaşamış bireylerin olumsuz etkiler bildirme olasılığı daha yüksekti. Genellikle uzun süreli sessiz meditasyonları içeren yoğun yatılı inziva programlarına katılanlar da günlük yaşamın aksamasına daha yatkındı.
Ekip, neden-sonuç ilişkisini belirlemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu belirtti. Uzmanlar, bu sonuçların meditasyondan vazgeçmek anlamına gelmediğinin altını çiziyor. Asıl önemli olan, tıpkı diğer tedavilerde olduğu gibi, olası riskler konusunda katılımcıların önceden bilgilendirilmesi.
Makale, Association for Psychological Science dergisinde Ağustos 2025’te yayınlandı.
Kaynak: Science Daily
