Mavi auroraların oluşum sebebi 7 ay sonra bulundu

Japonya’da Mayıs 2024’te yaşanan G5 sınıfı jeomanyetik bir fırtına, dünyanın orta ve düşük enlemlerinde sıra dışı aurora görüntüleri oluşturdu. Japonya’da auroralar yalnızca kuzeydeki Hokkaido Adası’ndan değil, aynı zamanda ana ada Honshu’nun kuzey ve orta bölgelerinden de gözlemlenmişti. Bu gözlemler arasında özellikle mavi ağırlıklı aurora yapıları, dikkat çekti ve bilim insanlarını yeni atmosferik süreçlere dair sorularla baş başa bıraktı. 5 Aralık 2024’te Earth, Planets and Space dergisinde yayınlanan yeni bir makale, bu doğa olayının ardındaki nedenleri ortaya koyuyor. 

Japonya’da iki farklı konumdan amatör gözlemciler tarafından çekilen görüntüler, bu auroranın manyetik yerel saatle (MLT, bir bölgedeki manyetik alan çizgilerinin, Güneş’e yönelimine göre zamanın tanımlandığı bir sistem) 23.00’te ve yaklaşık 40 derece manyetik enlemde oluştuğunu ortaya koydu. Auroranın 1 saatlik MLT boyunca 1.200 kilometreye kadar uzanan üç ayrı yapıya sahip olduğu belirlendi. Ayrıca auroranın 400 kilometre yükseklikte mor-kırmızı renkler sergilediği, 900 kilometreye kadar olan yüksekliklerde ise 427,8 nm dalga boyuna sahip mavi yayılımlarla dikkat çektiği gözlemlendi. Bu mavi renk, önceki araştırmalarda düşük enlem auroralarında nadir bir özellik olarak tanımlanmıştı.

Neden mavi?

Auroralardaki mavi emisyonlar, enerji yükü açısından nötr atomların etkileşimleriyle ilişkilendiriliyor. Bu atomlar, Dünya’nın manyetik alanı tarafından yönlendirilen halka akımından kaynaklanıyor. Ancak Japonya’daki gözlemler, yalnızca halka akımıyla açıklanamayacak kadar karmaşık yapılar içeriyor. Mavi-dominant auroranın uzunlamasına ve manyetik alan boyunca hizalanmış yapıları, olayın ardındaki fiziksel mekanizmaların daha karmaşık olabileceğini gösteriyor.

Bilim insanları, bu gözlemleri yalnızca Güneş ışığı etkisiyle açıklamanın mümkün olmadığını belirtiyor. Mavi-dominant auroraların gölge yüksekliğinden daha alçak enlemlerde de görülebilmesi, Güneş kaynaklı etkilere ek olarak başka mekanizmaların da devrede olabileceğini işaret ediyor.

Bu tür mavi-dominant auroralar, düşük enlemlerde nadiren görülüyor ve genellikle güçlü manyetik fırtınalarla ilişkilendiriliyor. Mayıs 2024’teki fırtına sırasında gözlemlenen aurora ise, hem yapısal özellikleri hem de renginin kaynağı bakımından sıra dışıydı. Araştırmacılar, mavi emisyonların ve karmaşık yapılarının daha önce keşfedilmemiş atmosferik süreçlere işaret edebileceğini düşünüyor. Bu durum, bilim dünyasında auroralara dair mevcut teorilerin gözden geçirilmesini gerektiriyor. Özellikle Güneş aktivitesinin artması beklenen yıllarda, bu tür mavi-dominant auroraların tekrarlayan olaylar üzerinden incelenmesi, bu fenomenin kökenine dair daha fazla bilgi sağlayabilir. 
Kaynak: Earth, Planets and Space