NASA’nın keşif aracı Curiosity, antik Mars’ta karbon döngüsüne işaret eden yeni kanıtlar keşfetti.
Calgary Üniversitesinden Dr. Ben Tutolo ve ekibi, antik Mars’ta sıvı su ve yoğun karbondioksit (CO2) içeren bir atmosferin bulunduğunu, bu atmosferin kayaçlarla etkileşerek geride izler bırakabileceğini ileri sürdü. NASA’nın Curiosity uzay aracıyla, Gale kraterinde 89 metrelik bir stratigrafik kesiti incelendi. Yani Mars yüzeyinde, zaman içinde birikmiş katmanlar analiz edildi.
Curiosity’nin incelediği sülfat açısından zengin katmanlarda siderit (demir karbonat minerali) tespit edildi. Bu mineralin miktarı yüzde 4,8 ile yüzde 10,5 arasında değişiyor ve genellikle suda kolay çözünebilen tuzlarla birlikte bulunuyor. Bu da, bu minerallerin suyun sınırlı olduğu ortamlarda, su-kaya etkileşimleri ve buharlaşma yoluyla oluştuğunu düşündürüyor.
Siderit’in oluşumu, geçmişte Mars’ın atmosferinde CO2 bulunduğuna işaret ediyor. Bu minerallerin başka yerlerdeki benzer katmanlarla karşılaştırılması, Mars’ın geçmiş atmosferinden 2,6 ila 36 milibar CO2’nin yer altı kayaçlarında tutulmuş olabileceğini gösteriyor. Ayrıca bu bölgelerde demir oksihidroksitler bulunması, atmosferdeki CO2’nin bir kısmının daha sonra yeniden serbest bırakılmış olabileceğine, başka bir ifadeyle, Mars’ta kısmen kapalı bir karbon döngüsü olduğuna işaret.
İklim değişikliği Mars’ı yaşanmaz kıldı
Üç farklı sondaj noktasından alınan verileri analiz eden Calgary ekibine göre, Mars, bir zamanlar yaşam için uygun koşullara sahipti ancak iklim değişikliğiyle bu özelliğini kaybetti.
Mars’ın erken dönemlerinde CO2 açısından zengin bir atmosfer olduğu ve bu sayede yüzeyde sıvı su bulunduğu tahmin ediliyor. Zamanla atmosfer inceldikçe, CO2 karbonat minerallerine (siderit) dönüşerek kayalaştı.
Bilim insanlarına göre, Kızıl Gezegen, ılık ve nemliyken soğuk ve kurak bir hale döndü. Bu durum, gezegenin yaşanabilirliğini kaybetmesine yol açmış olabilir. Sülfat birikintileri ve karbonat mineralleri, bu iklim değişiminin kanıtları olarak görülüyor.
NASA, Mars’ın diğer sülfat zengini bölgelerini inceleyerek bu bulguları doğrulamayı hedefliyor. Böylece Mars atmosferinin nasıl kaybolduğu ve bunun yaşam üzerindeki etkisi daha detaylı araştırılacak.
Curiosity keşif aracı, 5 Ağustos 2012’de Mars’a iniş yaptı ve bugüne kadar Mars yüzeyinde 34 kilometreden fazla yol kat etti.
Kaynak: Science
