ABD ve Çin arasındaki karşılıklı ticari tedbirler, dünyanın en büyük iki ekonomisi arasında yeni bir ticaret savaşına dair küresel korkuları artırdı. Uzmanlar savaşın tırmanacağını düşünürken, teknoloji sektöründe de gerilim artıyor.
Çin ve ABD arasında ticaret ve teknoloji savaşı büyüyor. ABD’nin Çin’e ek gümrük vergisi kararının ardından Çin de karşı adım atarak bir dizi yeni tedbir kararı duyurmuştu. Birkaç gün önce Google’a soruşturma açan Çin şimdi de Apple’a karşı yeni bir inceleme başlatmayı düşünüyor.
Bloomberg’in haberine göre Çin, Apple’ın politikaları ve App Store ücretleri hakkında soruşturma düzenlemeyi düşünüyor.
Raporda, ülkenin Devlet Piyasa Düzenleme İdaresi’nin, uygulama içi satın alımlarda yüzde 30’a varan komisyonu ve harici ödeme hizmetleri ve App Store’lar üzerindeki kısıtlamaları da dahil olmak üzere Apple’ın politikalarını gözden geçirdiği belirtildi. Rapora göre, Çinli düzenleyiciler geçen yıldan beri Apple yöneticileri ve uygulama geliştiricileri ile görüşmelerde bulunuyor.
Çin’in rekabet kurulu olan Çin Devlet Piyasa Düzenleme İdaresi, Alphabet’in Google’ı hakkında soruşturma başlattığını duyurmuştu. Yapılan açıklamada Google’ın ülkenin tekel karşıtı yasayı ihlal ettiğinden şüphelenildiği ifade edildi. Google’ın, Çinli cep telefonu üreticilerine teknoloji ve iş açısından kısıtlamalar getirmek için baskın konumunu kullandığı iddia ediliyor.
Öte yandan ABD Posta Servisi, Çin’den gelen kolilerinin sevkiyatını askıya aldı. Amerikan Wall Street Journal (WSJ) gazetesinin haberinde, USPS’den yapılan açıklamaya yer verildi. Açıklamada, Çinli tüccarlar ve e-ticaretle uğraşanlar arasında popüler olan koli sevkiyatının bir sonraki duyuruya kadar durdurma kararı alındığı bildirildi.
ABD’de Temsilciler Meclisinin iki üyesinin de, Çin merkezli firmanın geliştirdiği yapay zeka modeli DeepSeek’in hükümete ait cihazlarda kullanımının yasaklanması için yasa tasarısı hazırladığı bildirildi.
Gümrük vergisi krizi
Bu kararların ABD Başkanı Donald Trump’ın 1 Şubat’ta imzaladığı kararnameyle Kanada ve Meksika’dan yapılan ithalata yüzde 25, Çin’den yapılan ithalata ise yüzde 10 ek gümrük vergisi getirmesinin ardından gelmesi dikkati çekti.
ABD Başkanı Trump, 1 Şubat’ta imzaladığı kararnameyle Kanada ve Meksika’dan yapılan ithalata yüzde 25, Çin’den yapılan ithalata ise yüzde 10 ek gümrük vergisi getirmişti.
10 ek gümrük vergisi getirdi. (Reuters)
Beyaz Saraydan yapılan açıklamada, Çin’e yönelik gümrük vergisi artışının gerekçesi olarak, Çinli yetkililerin, sentetik afyonun hammaddesi fentanil ve öncü kimyasallarının ABD’ye akışını kontrol etmekte başarısız olması gösterilmişti.
Açıklamada ayrıca Çin’in, “fikri mülkiyet hırsızlığı, zorla teknoloji transferi ve diğer makul dışı davranışlarının” yanı sıra “terör izleme listesindeki kişiler dahil Çin’den düzensiz göçün artması” da ilave verginin sebepleri arasında sayılmıştı.
Trump, Kanada ve Meksika’ya getirilen vergilerin yürürlüğe girmesini, bu ülkelerin sınır kontrollerini sıkılaştırması karşılığında 1 ay ertelediğini duyurmuş, ancak Çin’e yönelik bir erteleme yapılmamıştı.
Çin hükümeti, Trump’ın tarife artışına karşı ise bir dizi tedbiri duyurmuştu. ABD’den aralarında ham petrol, tarım ekipmanları, yüksek emisyonlu taşıtlar ve kamyonetlerin olduğu ürünlere yüzde 10, kömür ve doğal gaz ithalatına yüzde 15 ek gümrük vergisi getirileceği, bazı kritik madenlere ihracat kontrolü uygulanacağı bildirilmişti.
Çin ABD’yi DTÖ’ye şikayet etti
Çin, ihraç ürünlerine ek gümrük vergisi getiren ABD’yi DTÖ’ye şikayet etti. Çin, ABD Başkanı Donald Trump’ın Çin’den ithal ürünlere yüzde 10 ilave gümrük vergisi getirme kararı nedeniyle Dünya Ticaret Örgütüne (DTÖ) şikayette bulundu.
Ticaret Bakanlığından yapılan açıklamada, ABD’nin Çin ürünlerine tek taraflı ek tarife getirmesinin DTÖ kurallarını ihlal ettiği ve örgütün uyuşmazlık mekanizmasına şikayet başvurusunda bulunulduğu duyuruldu.
Washington’ın kararının tek taraflılığın ve ticari korumacılığın tipik bir örneği olduğu savunulan açıklamada, şu ifadelere yer verildi:
“ABD’nin adımı, çok taraflı ticaret sistemi ile sanayi ve tedarik zincirlerinin istikrarına zarar vermiş, Çin-ABD ekonomik ve ticari işbirliğinin temelini aşındırmıştır.”
Çinli tedarik zincirleri zarar gördü. (Reuters)
ABD’nin tarife hamleleri agresif ticaret politikası risklerini gösteriyor
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, ABD Başkanı Trump’ın getirdiği yüzde 10 ek tarifeyi “açılış salvosu” olarak tanımlaması ve ABD ticaret açıklarını azaltmaya odaklanmasıyla tutarlı olarak, Çin’den ithalata gümrük vergilerinin bu yıl daha da artmasının beklendiği ifade edildi.
Açıklamada, ABD’nin Kanada ve Meksika ile müzakerelerinin sonuçlarıyla Çin ile benzer şekilde gerilimi azaltma çabalarının nasıl devam edebileceğinin belirsiz olduğu vurgulanırken, ABD’de bazı çıkar gruplarının tarifelerin olumsuz sonuçları konusunda uyardığı belirtildi.
ABD’nin ticaret politikasının, Fitch’in makroekonomik tahminleri açısından etkilenen ülkelere ilişkin açık ve önemli bir risk oluşturduğuna işaret edilen açıklamada, daha yüksek tarifelerin küresel büyüme üzerinde baskı yapacağına dikkat çekildi.
Ekonomistler, çatışma devam etse bile ABD fiyatlarının kısa vadede yükselme olasılığının düşük olduğunu belirtiyor. Birincisi, artan tarifeler muhtemelen ekonomik büyümeyi yavaşlatacak ve tüketiciler ve işletmeler harcamaları kıstıkça enflasyonu azaltacak. Ayrıca, Çin’den mal ithal eden birçok Amerikan şirketinin envanterlerini önleyici bir şekilde oluşturarak daha yüksek maliyetler olasılığına hazırlandığı belirtiliyor.
Çin, Washington’un en büyük ekonomik rakibi ve ülkeyi büyük tedarik zincirlerinden ayırmak Trump yönetiminin bir hedefi haline geldi. Analistlere göre ABD başkanı, bir önceki döneminden çok daha emin bir şekilde Çin ile uğraşıyor. Pekin ise buna karşı küresel ayak izini genişletti ve şu anda 120’den fazla ülkenin önde gelen ticaret ortağı.
Ticaret anlaşmazlığının küresel sonuçları ikili ilişkilerin ötesine geçiyor. Nadir metal ihracatının kısıtlanması, elektronikten savunma üretimine kadar birçok endüstriyi etkileyerek küresel tedarik zincirleri boyunca dalgalanma etkileri yaratabilir. Küresel iş dünyası, Trump ile Çin Devlet Başkanı Xi Jinping arasındaki müzakereleri yakından izleyecek.
Kaynak: Anadolu Ajansı, Reuters, CNN, TechWire Asia, Bloomberg
