Kortizol seviyesi uyanmakla değil biyolojik ritimle ilgili

İngiliz bilim insanları, uzun yıllardır kabul gören “kortizol uyanma reaksiyonu” (CAR) teorisinin yanlış olduğunu ortaya koydu. Sabah uyanmanın stres hormonu kortizolün salgılanmasını tetiklediği inanışı, yapılan son araştırmayla çürütüldü. Çalışmaya göre, kortizol seviyeleri uyanmadan saatler önce artmaya başlıyor ve bu artışın uyanma anıyla doğrudan bir bağlantısı bulunmuyor.

Araştırmada 18 ile 68 yaş arasındaki 201 kişinin kortizol seviyeleri incelendi. Çalışmada, uyanmadan önce ve uyanma sonrasındaki hormon seviyeleri, düzenli aralıklarla örnek alabilen otomatik cihazlarla ölçüldü. Daha önceki çalışmalarda yalnızca uyanma sonrası alınan örneklerin yarattığı eksiklik, bu yöntemle giderildi.

Sonuçlar, sabah uyanmanın kortizol üretimini artırmadığını ve kortizol seviyelerindeki artışın uykunun sonlarına doğru başladığını ortaya koydu. Ayrıca, uyandıktan sonraki bir saat içinde hormon üretiminde herhangi bir değişiklik tespit edilmedi.

Vücudun stresle başa çıkmasına yardımcı olan ve metabolizmayı düzenleyen bir hormon olan kortizol, aynı zamanda uyku ve uyanıklık döngüsünün sağlıklı işlemesinde kritik bir rol oynuyor ancak araştırmaya göre, bu hormonun sabah saatlerinde yükselmesi, uyanma sürecinden çok vücudun doğal biyolojik ritmiyle ilgili olduğu tespit edildi.

Bilim insanları, sabah saatlerinde zirve yapan bu biyolojik ritmin, vücudu uyanıklığa hazırlayan bir mekanizma olduğunu vurguluyor. Uyanma ile kortizol salgısı arasında bir bağ olmadığını kanıtlayan bu bulgular, stres hormonuyla ilgili bugüne kadar kabul gören pek çok bilgiyi yeniden sorgulatıyor.

Araştırmacılar, bu bulgular ışığında, kortizol uyanma reaksiyonuna dayanarak yapılan eski çalışmaların yeniden ele alınması gerektiğini düşünüyor. Ayrıca, gelecekte yapılacak araştırmalarda, vücudun strese verdiği yanıtları düzenleyen sistemlerin daha detaylı incelenmesi gerektiği belirtiliyor.

Kaynak: The Royal Society Publishing