Erkekler yaşlı bakımında robotlara daha açık, kadınlar ise temkinli. Uzmanlar, bu teknolojinin insan bakımının tamamlayıcısı olması gerektiğini vurguluyor.
(Oxford Üniversitesi)
Oxford ve Melbourne Üniversiteleri’nden yapay zeka uzmanlarının gerçekleştirdiği kapsamlı bir araştırma, yaşlı bakımında robot teknolojilerinin benimsenmesinde cinsiyet, eğitim seviyesi ve ekonomik koşulların belirleyici olduğunu ortaya koyuyor. Community, Work and Family dergisinde yayımlanan çalışma, erkeklerin bu teknolojilere kadınlara kıyasla daha açık olduğunu, kadınların ise daha temkinli bir tavır sergilediğini gösteriyor. Araştırma, bireylerin bu teknolojilere yönelik tutumlarının yalnızca bireysel faktörlere değil, aynı zamanda yerel ekonomik koşullara da bağlı olduğunu vurguluyor.
Oxford Yapay Zeka Enstitüsü’nden Profesör Ekaterina Hertog araştırmada üç temel soruya yanıt aradıklarını söylüyor: “Kadınlar erkeklere göre robotlarla bakım almayı daha mı rahat karşılıyor? Daha yoğun zaman baskısı altında olan bireyler teknolojik bakımı daha mı çok destekliyor? Yerel ekonomik ve sosyal koşullar bireylerin robot teknolojilerine olan tutumlarını nasıl şekillendiriyor?”
(Community, Work and Family Journal)
Bu sorular ışığında elde edilen bulgular, Avrupa genelindeki cinsiyet farklılıklarının ve yerel dinamiklerin teknolojik çözümleri benimsemede ne denli etkili olduğunu ortaya koyuyor.
Robot teknolojileri, yaşlanan Avrupa nüfusunun bakım ihtiyaçlarına yönelik umut vadeden çözümlerden biri olarak görülse de bireylerin bu teknolojilere bakış açısı farklılıklar gösteriyor. 28 Avrupa ülkesinden 20-59 yaş arasındaki 13.839 kişinin verileriyle gerçekleştirilen araştırma, bireylerin teknolojiye olan tutumlarının sadece kişisel özelliklerle değil, aynı zamanda eğitim, meslek ve yerel ekonomik bağlamla da şekillendiğini gösteriyor.
Cinsiyet farklılıkları
Araştırma bulgularına göre, erkekler yaşlılık döneminde robotlardan bakım almayı kadınlara kıyasla daha rahat kabul ediyor. Bu durum, teknolojinin genellikle erkekler için daha maskülen bir alan olarak algılanmasıyla ilişkilendiriliyor.
Kadınlar ise insan temelli bakımın yerini robotların almasına daha temkinli yaklaşıyor. Kadınların geleneksel olarak insan bakımını üstlenen cinsiyet olmaları ve robotların duygusal ihtiyaçları karşılamakta yetersiz kalacağına dair endişeleri, bu yaklaşımın temel nedenleri arasında yer alıyor.
Eğitim, meslek ve yerel faktörlerin etkisi
Eğitim seviyesi, yerel faktörler ve meslek, robot teknolojilerine yönelik tutumda belirleyici diğer faktörler olarak öne çıkıyor. Daha yüksek eğitim düzeyine sahip bireyler ve profesyonel ya da yönetici pozisyonlarındaki çalışanlar, robotlara daha olumlu yaklaşıyor. Bu grupların teknolojiyle daha fazla iç içe olmaları ve yeniliklere daha kolay uyum sağlamaları bu eğilimi açıklıyor. Yerel ekonomik koşulların da bireylerin tutumlarını etkilediği belirtiliyor. Kadınların iş gücüne daha yoğun katıldığı bölgelerde robot bakımına yönelik kabul oranlarının daha yüksek olduğu gözlemleniyor. Çalışan kadınların ev içi bakım yüklerini azaltmak için teknolojik çözümlere yönelme eğiliminde olduğu düşünülüyor.
(www.leahruppanner.com)
Araştırma, bireysel özelliklerin yanı sıra yerel ekonomik faktörlerin de robot teknolojilerine yönelik tutumları etkilediğini ortaya koyuyor. Melbourne Üniversitesi’nden Profesör Leah Ruppanner, şu değerlendirmede bulunuyor:
“Kadınların iş gücüne yoğun katılım gösterdiği ve yaşlı bakımına yönelik kamu harcamalarının düşük olduğu bölgelerde, bireyler robotlarla bakım almayı daha fazla kabul ediyor. Buna karşılık, hükümetlerin yaşlı bakımına daha fazla yatırım yaptığı yerlerde insanlar, robotların bakım hizmetlerinde kullanılmasına daha mesafeli yaklaşıyor.”
Robot insan bakımının yerini tutar mı?
Robotların insan bakımını tamamen üstlenmesi henüz toplumsal olarak kabul görmüyor. Kadınlar, insan temelli bakımın yerini robotların almasının sosyal ve duygusal bağları zayıflatacağına inanırken, erkekler robotları ev içi iş yükünü azaltan bir araç olarak görüyor. Uzmanlar, robotların insan bakımını tamamen ikame etmek yerine tamamlayıcı bir rol üstlenmesi gerektiğini vurguluyor.
Melbourne Üniversitesi’nden Brendan Churchill, robotu kaçınılmaz çözüm olarak görmenin doğru olmadığını belirterek “Teknolojiyi yaşlı bakım için kaçınılmaz bir çözüm olarak görmek yerine, teknolojik yatırımları insani bakım sağlayıcılarına yapılan yatırımlarla dengelemek gerekiyor.” diyor.
Araştırmanın sonuçları, yaşlı bakımında robot teknolojilerinin benimsenmesine yönelik politikaların bireysel ve toplumsal faktörler göz önünde bulundurularak oluşturulması gerektiğini gösteriyor.
Robot teknolojilerinin bakımı tamamen üstlenmesi yerine, bu hizmetleri tamamlayıcı bir araç olarak sunulması öneriliyor. İnsan bakımı ile teknolojik çözümlerin dengeli entegrasyonu, yaşlanan nüfuslar için sürdürülebilir ve kabul edilebilir çözümler sunma potansiyeli taşıyor.
Kaynak: Community, Work & Family, TechXplore, Oxford Universitesi
