NASA’nın Juno uzay aracı, Jüpiter’in uydusu Io’da 100 bin kilometrekarelik alana yayılan ve 80 trilyon watt’tan fazla enerji yayan en büyük volkanik sıcak noktayı tespit etti.
Jüpiter’in uydusu Io’da rekor kıran volkanik patlama
NASA’nın Juno uzay aracı, Jüpiter’in en aktif volkanik uydusu Io’da, 100 bin kilometrekarelik bir alana yayılan ve 80 trilyon watt’ın üzerinde enerji yayan şimdiye kadar tespit edilen en büyük volkanik sıcak noktayı keşfetti. Bu bulgu, Io’nun en büyük yanardağı olarak bilinen Loki Patera’yı geride bıraktı.
Io, Güneş Sistemi’ndeki en volkanik gök cismi olarak biliniyor. Jüpiter’in güçlü yerçekimi, Io’nun iç kısmını sürekli hareket ettirerek aşırı ısınmasına neden oluyor. Bu ısınma, yüzeye kadar ulaşan lav akıntıları ve devasa volkanik patlamalar oluşturuyor. NASA araştırmacısı Scott Bolton, bu keşfin Io’nun jeolojik yapısını yeniden değerlendirmeyi gerektirdiğini belirterek, bu büyüklükte bir patlamanın bugüne kadar hiç gözlemlenmediğini vurguladı.
Bu önemli keşif, Juno’nun özel kızılötesi kamerası olan JIRAM tarafından yapıldı. Cihaz, Io’nun güney yarımküresinde olağanüstü derecede parlak bir sıcak nokta tespit etti. NASA bilim insanı Alessandro Mura, bunun tek bir volkan olmadığını, büyük bir yer altı magma odasına işaret eden birçok sıcak bölgenin bir arada bulunduğunu söyledi. Yeni keşfedilen sıcak noktanın, Io’daki diğer volkanlara kıyasla dört kat daha büyük olduğu belirlendi.
Juno’nun JunoCam kamerası da bu patlamanın görüntülerini yakaladı. 2024 yılında çekilen fotoğraflar, Io’nun güney kutbu yakınlarında yüzeyde büyük değişimler olduğunu ortaya koydu. Patlama nedeniyle bölgede renk değişiklikleri, lav akıntıları ve yeni yüzey şekilleri görüldü. NASA’nın açıklamasına göre, 3 Şubat 2024’te Io’nun 3 bin 800 kilometre yakınından geçen uzay aracı, yüzeyden yükselen iki büyük volkanik püskürtüyü kaydetti.
Bilim insanları, bu keşfin yalnızca Io’nun volkanizmasını anlamakla kalmayıp, evrendeki diğer volkanik gezegenler hakkında da önemli ipuçları sunduğunu belirtiyor. Volkanik faaliyetler, gezegenlerin iç yapısını ve nasıl şekillendiğini anlamada büyük önem taşıyor. NASA yetkilileri, bu keşfin gelecekte Io’da yaşanabilecek jeolojik olayları önceden tahmin etmeye yardımcı olabileceğini söylüyor.Juno’nun Io’ya bir sonraki yakın uçuşunun 3 Mart 2025’te gerçekleştirilmesi planlanıyor. Bu uçuşta, yeni keşfedilen sıcak noktanın zaman içinde nasıl değiştiği incelenecek ve volkanik aktivitenin devam edip etmediği gözlemlenecek.
Kaynak: NASA
