Madrid, yeni savaş uçağı alımında ABD üretimi F-35 yerine Eurofighter ve FCAS projesini tercih edecek.
İspanya Savunma Bakanlığı, Politico’ya yaptığı açıklamada “İspanyol seçeneğinin mevcut Eurofighter ve gelecekteki FCAS’ı kapsadığını” belirtti. Bu karar, son dönemde NATO içinde F-35’e yönelik soru işaretlerinin somutlaştığını gösteriyor.
Madrid yönetimi, 12 milyar dolarlık ek savunma bütçesinin yüzde 87’sini yerli şirketlere ayıracağını duyurmuştu. El País gazetesi ise bu taahhüdün ABD üretimi uçaklarla uyumlu olmadığını yazdı.
Avrupa’nın savunma sanayisini güçlendirme ve Avrupa’da üretilen silahları tercih etme eğilimi son dönemde artış gösteriyor. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen Mart ayında “Daha fazla Avrupa silahı almalıyız” çağrısında bulunmuştu. Uzmanlar, bu yönelimin arkasında ABD’nin güvenilirliğine dair endişeler ile Trump’ın NATO’ya yönelik sert açıklamalarının etkili olduğuna dikkat çekiyor.
Eurofighter Typhoon, Airbus, BAE Systems ve Leonardo ortaklığında geliştirilen çok rollü bir savaş uçağı. FCAS ise Fransa, Almanya ve İspanya’nın ortaklaşa geliştirdiği, 2040’ta hizmete girmesi planlanan altıncı nesil savaş uçağı projesi. Uzmanlar Eurofighter’ın uçuş kabiliyetlerinde F-35’e denk veya üstün olabileceğini ancak F-35’in görev donanımı açısından belirgin bir üstünlük sağladığını vurguluyor.
Kararın bazı zorlukları da var. Örneğin İspanyol donanması halihazırda emektar Harrier uçaklarını kullanıyor ve bunların yerine kısa kalkış-dikey iniş yapabilen F-35B modeli alınabilirdi. Eurofighter ve diğer Avrupa jetleri bu kapasiteye sahip değil bu nedenle filo yapısında değişiklik gerekecek.
İspanya’nın ABD ile ilişkilerinde de gerilim yaşanıyor. NATO verilerine göre ülke, 2024’te GSYH’sinin yalnızca yüzde 1,28’ini savunmaya ayırdı. Madrid, NATO’nun Haziran’da kabul ettiği yüzde 5’lik harcama hedefinden muafiyet talep etti ve harcamayı yüzde 2,1’e çıkarma planını “yeterli” gördü. Trump ise bu tutumu “diğer müttefiklere çok haksız” olarak nitelendirip ticari yaptırım tehdidinde bulundu. Başbakan Pedro Sanchez yıl başında “Artık Avrupa’yı sadece Avrupa koruyabilir” demişti.
Bu gelişme, Kanada, Danimarka, Portekiz ve İsviçre gibi ülkelerde de F-35’e yönelik sorgulamaların arttığı bir döneme denk geliyor ancak birçok NATO ülkesi halen programa bağlılığını koruyor.
Kaynak: Business Insider
