Işık kirliliği yaşam döngüsünü bozuyor

Ses ve çevre kirliliğinin yanında şehirler ışık kirliliği ile de bozuluyor. Son yıllarda artan ışık kirliliğinin nedenleri arasında; kentsel yayılma, yapay aydınlatmaların çoğalması ve ucuza daha çok ışık yayılmasına olanak tanıyan LED teknolojilerin artması sayılıyor.

Gece kullanılan yapay ışıklar birçok canlının yaşam döngüsü üzerinde olumsuz etkiye sahip. Işık karanlık-aydınlık döngülerini bozarak üreme, beslenme ve yön bulma davranışlarında aksamalara yol açıyor.

Sadece hayvan türlerinde değil insanların uyku ve yaşam dengelerinde de şehirlerdeki fazla ve gereksiz ışık kötü etkiye neden oluyor. Gece aydınlatması uyku döngüsünü bozarak insan sağlığını bozuyor. 

Nature Cities dergisinde yayımlanan bir çalışmada araştırmacılar, hem ışık kirliliğinin azaltılması amacıyla türlerin ihtiyaçlarını hem de kent sakinlerinin kamusal aydınlatmadaki kabul düzeyini mekânsal olarak analiz etti.

Bilim insanları, yüksek çözünürlüklü uydu görüntülerinden yararlanarak metropol alanındaki ışık kirliliğini haritalandırdı. Ardından kuşlar, amfibiler, iki böcek grubu ve iki yarasa grubu olmak üzere altı tür grubuna odaklanıldı. 

Bu türlerin gece saatlerinde ihtiyaç duyduğu peyzaj bağlantılarını (ekosistem ve habitatların birbiriyle olan ilişkisini ifade eder) belirlemek için uydu verileri, yerel uzman bilgileri ve üç doğa koruma kuruluşunun tür envanterlerinden faydalanıldı.

Araştırmacılar, ışık kirliliğinin azaltılması açısından öncelik taşıyan aydınlatma noktalarını (sokak lambalarını) derecelendirdi. Ayrıca, metropol bölgesinde yaşayan bin 148 kişiyle anket yapıldı ve kişilere kentsel aydınlatmalara dair düşünceleri soruldu.

Biyoçeşitlilikle kent sakinlerinin ihtiyaçlarını karşılaştıran araştırma ekibine göre kamusal aydınlatma konusunda hem ekolojik hem toplumsal açıdan fayda sağlayabilecek önlemler almak mümkün.

Buna göre biyoçeşitliliğin ciddi tehdit altında olduğu ve ışık kirliliğinin hızla azaltılmasıyla iyileşme sağlanabilecek mahallelerde ışık azaltma önlemleri alınabilir.

Kentsel merkezde yer alan, ekolojik tehdidin orta düzeyde olduğu mahallelerde ise ışıkların tamamen kapatılması yerine renk değişikliği, ışık yoğunluğunun azaltılması veya ışık yönünün ayarlanması gibi tedbirler daha işe yarayabilir. 

Hem yüksek ekolojik risk taşıyan hem de halkın ışıkların kapatılmasına karşı güçlü bir direnç gösterdiği bölgelerde ise doğrudan kapatma yerine, biyoçeşitliliği olumlu etkileyecek farklı azaltma yöntemlerinin uygulanması mümkün. Bu tür önlemler, ışık kirliliğinin etkileri konusunda halkı bilgilendirmeye yönelik farkındalık kampanyalarıyla da desteklenebilir.

Kaynak: Phys.org