James Webb Uzay Teleskobu evrenin erken dönemlerdeki oluşumlarına dair kritik bilgiler sunan bir gözleme imza attı.
NASA ve ESA’nın ortak projesi olan James Webb Uzay Teleskobu (JWST), evrenin ilk dönemlerindeki galaksi oluşum ve evriminin anlaşılmasını sağlayan önemli bir gözleme imza attı. Bilim insanları, Büyük Patlama’dan yalnızca 700 milyon yıl sonra oluşan bir galaksinin “içten dışa” (inside-out) büyüdüğünü ortaya koydu. Cambridge Üniversitesi liderliğinde yürütülen bu araştırmanın sonuçları, Nature Astronomy dergisinde yayınlandı ve erken evrende galaksi büyümelerine dair önemli bilgiler sundu.
JWST tarafından gözlemlenen bu galaksi, Samanyolu’ndan 100 kat daha küçük olmasına rağmen şaşırtıcı bir olgunluğa sahip. Galaksinin çekirdeğinde yoğun bir yıldız topluluğu bulunurken, dış kesimlerde yıldız oluşum hızı artıyor. Bu şekildeki içten dışa doğru büyüyen galaksiler, daha önce teorik modellerle tahmin edilmişti ancak JWST sayesinde bu süreç ilk kez gözlemlendi.
Araştırmada galaksiden gelen farklı dalga boylarındaki ışımalar analiz edilerek, genç ve yaşlı yıldızların oranları ile yıldız oluşum hızı hesaplandı. Bu analiz, galaksinin çekirdeğinde yaşlı yıldızların, çevresindeki disk yapısında ise aktif bir yıldız oluşumunun var olduğunu ortaya koydu. Galaksinin, çevresindeki yıldız kütlesi yaklaşık her 10 milyon yılda bir iki katına çıkıyor. Karşılaştırma yapmak gerekirse, Samanyolu’nun yıldız kütlesini ikiye katlaması 10 milyar yıl alıyor.
Bu genç galaksinin çekirdeğindeki yoğunluk, bugün gözlemlenen masif eliptik galaksilerle karşılaştırılabilecek seviyede. Ancak bu galaksiler, 1000 kat daha fazla yıldıza sahip. Araştırmaya göre bu genç galaksi, yeni yıldız oluşumu için kritik öneme sahip gazlar bakımından zengin koşullara sahip. Bu durum, erken evrendeki şartların günümüzden farklı olduğunu gösteriyor.
Araştırmada ayrıca çekirdekteki yoğun yıldız topluluğunun etrafında aktif yıldız oluşumunun nasıl dış kısımlara doğru yayıldığı da incelendi. Bu bulgu, galaksilerin dış kısımlarında yıldız oluşumunun nasıl hızlandığına dair teorik modellerin doğrulanmasını sağlıyor. Araştırmadan elde edilen veriler, JWST’nin galaksi evrimini anlama konusunda ne kadar dönüştürücü bir rol oynadığının önemli bir kanıtı olarak kabul ediliyor.
Bilim insanları, JWST’nin sunduğu yüksek hassasiyet ve detay seviyesi sayesinde daha önce teorik modellerle tahmin edilen birçok süreci doğrulama şansı bulduklarını belirtiyor. JWST’nin sağladığı veriler, galaksi evriminin erken dönemlerine dair önemli soruların yanıtlanmasına olanak sağlıyor. Gökbilimciler, JWST tarafından gözlemlenen bu galaksinin diğer erken dönem galaksilerle karşılaştırılarak genel bir tablo oluşturulabileceğini düşünüyor.
Araştırma ekibinden Dr. Sandro Tacchella Cambridge Üniversitesi bülteninde verdiği demeçte, galaksi evriminin kozmik zaman boyunca nasıl ilerlediğini anlamanın astrofizik için önemli bir soru olduğunu belirtiyor. Tacchella, JWST’nin, ilk milyar yıllık kozmik tarih boyunca galaksilerin nasıl evrim geçirdiğine dair çok daha fazla bilgi sağladığını ifade ediyor. JWST sayesinde galaksilerin kökeninden bugünün karmaşık yapılarına nasıl dönüştüğü daha iyi anlaşılabilecek.
Kaynak: Cambridge University
