Yeni bir araştırmaya göre yapay zeka tarafından yazılan haberler gerçek gazetecilerin yazdığı haberlerden çok daha zor anlaşılıyor.
Ludwig Maximilian Üniversitesi Medya ve İletişim bölümünden bir araya gelen araştırmacıların yürüttüğü bir çalışmada yapay zeka tarafından üretilen haber içeriklerinin gerçek gazetecilerin yazdığı haber içeriklerinden daha zor anlaşıldığı ortaya kondu. Çalışmanın sonuçları 22 Ekim 2024’te Journalism: Theory, Practice and Criticism dergisinde yayınlandı.
Araştırma kapsamında yarısı yapay zeka yarısı da gazeteciler tarafından yazılmış 24 adet haber İngiltere’de yaşayan 3 binden fazla çevrimiçi katılımcıya okutularak anketler yapıldı. Okuyuculardan metinleri değerlendirmeleri istenen anketlere göre genel olarak okuyucuların yapay zeka tarafından yazılan metinleri daha zor anladığı ortaya çıktı.
Yapay zekanın haber yazamasının iki nedeni var
Okuyucuların yapay zeka tarafından oluşturulan metinleri daha ‘zor anlaşılır’ bulmasının iki temel nedeni bulunuyor. Birincisi metinlerde çok fazla uygunsuz, zor veya alakasız kelime bulunması; ikincisi ise metinlerde sayıların ve verilerin yanlış yerlerde kullanılması olarak ifade ediliyor. Araştırmanın baş yazarlarından Prof. Neil Thurman elde edilen sonuçlardan yola çıkarak habercilik alanında yapay zekanın kullanılması koşulunda gazetecilerin bu içerikleri daha dikkatli kontrol etmesi gerektiğini düşünüyor.
(Volkswagen Stiftung)
Araştırma ekibinden Dr. Sarah Collins, yapay zeka metinlerinde görülen önemli sorunlardan birinin de “bağlam kopukluğu” olduğunu belirtiyor. Collins’e göre, yapay zeka araçları paragraflar arasında mantıksal geçişleri sağlamakta zorlanıyor ve bu durum okuyucunun metni takip etmesini zorlaştırıyor.
Teknik terimler anlaşılırlığı kötü etkiliyor
Columbia Üniversitesi’nin benzer bir çalışmasına göre, yapay zeka tarafından üretilen haberlerde teknik terimlerin kullanım sıklığı insan yazarlarınkine göre yüzde 47 daha fazla. Bu durum özellikle genel okuyucu kitlesine yönelik haberlerde anlaşılırlığı olumsuz etkiliyor. Örneğin, hava durumu haberlerinde yapay zeka “yağış olasılığı” yerine “presipitasyon ihtimali” gibi teknik terimler kullanabiliyor.
Reuters Gazetecilik Çalışmaları Enstitüsü’nün 2024 yılı raporuna göre, dünya genelinde haber kuruluşlarının yüzde 37’si yapay zeka destekli içerik üretimi kullanıyor. Ancak bu kuruluşların yüzde 82’si içeriklerin yayınlanmadan önce insan editörler tarafından gözden geçirilmesi gerektiğini belirtiyor.
Prof. Thurman ve ekibi, yapay zeka teknolojisinin gelişmeye devam edeceğini, ancak yakın gelecekte tamamen insan editörlerin yerini alamayacağını vurguluyor. Araştırmacılar, yapay zekanın gazetecilik alanında bir “yardımcı araç” olarak kullanılmasının daha uygun olacağını savunuyor.
Kaynak: Journalism: Theory, Practice and Criticism, Reuters
