Euclid uzay teleskobu sayesinde astronomlar, evrenin en büyük 3D haritasını oluşturma yolunda önemli bir adım attı.
Evrenin derinliklerindeki binlerce ‘cüce’
Avrupa Uzay Ajansı’na (ESA) ait Euclid uzay teleskobu, yaklaşık iki yıldır evrenin derinliklerinden önemli veriler sağlıyor. Bu teleskop sayesinde, şimdiye kadar oluşturulmuş en büyük ve en hassas 3D evren haritasının hazırlanması planlanıyor. Haritada milyarlarca yıldız ve galaksi yer alacak.
Bu çalışmalar kapsamında, Innsbruck Üniversitesinden Francine Marleau ve ekibi, Euclid tarafından çekilen 25 görüntüyü inceledi. Ekip, toplam 2 bin 674 cüce galaksi keşfetti.
Cüce galaksi adaylarının bir kataloğu oluşturuldu. Yarı otomatik bir yöntem kullanarak adayları belirleyen bilim insanları, bu galaksileri ayrıntılı şekilde analiz edip tanımladı.
Keşfedilen galaksilerin yüzde 58’inin eliptik cüce galaksiler, yüzde 42’sinin ise düzensiz galaksiler olduğu açıklandı. Ayrıca, bu galaksilerin küçük bir kısmı küresel yıldız kümeleri açısından zengin (yüzde 1), galaktik çekirdek içeren (yüzde 4) veya mavi kompakt merkezlere sahip (yüzde 6,9) galaksilerden oluşuyor.
Bulguların yer aldığı makale, 19 Mart 2025’te ön baskı sunucusu arXiv’de yayınlandı.
Birçok soruya ışık tutacak
Euclid teleskobundan gelen son veriler, evrende en yaygın galaksi türü olan cüce galaksilerin morfolojisi, uzaklığı, yıldız kütlesi ve çevresel bağlamı hakkında önemli bilgiler sunuyor.
2 binden fazla bilim insanından oluşan Uluslararası Euclid konsorsiyumu, teleskoptan gelen verileri detaylı bir şekilde inceliyor. Önümüzdeki yıllarda, milyarlarca yıldız ve galaksiye yer verilecek olan harita sayesinde, Büyük Patlama’dan sonra evrenin nasıl genişlediği gibi sorulara daha kapsamlı yanıtlar bulunabilecek.
Bilim insanları, evrenin büyük bölümünü oluşturan ancak hâlâ tam olarak anlaşılamayan karanlık madde ve karanlık enerji ile kütleçekiminin rolü hakkında daha fazla bilgi edinmeyi umuyor.
