JAMA Network’te yayınlanan yeni çalışmanın bulguları, bu sorunun yanıtını ararken çocukların ekran başında geçirdiği sürenin duyusal işleme üzerindeki etkilerini gözler önüne seriyor.
ABD’de yapılan araştırma, erken yaşta dijital medyaya maruz kalmanın çocukların duyusal işleme süreçlerini nasıl etkilediğini analiz etti. Araştırma, 2011-2014 yılları arasında Ulusal Çocuk Çalışması’na (National Children’s Study – NCS) katılan 1471 çocuk üzerinde gerçekleştirildi. Çalışmanın sonuçları 2023’te raporlandı.
Çocukların ekran karşısında geçirdikleri süreyi analiz eden çalışma, farklı yaş gruplarına göre dijital medyaya maruz kalmanın etkilerine odaklandı. Araştırmada, çocukların 12 aylıkken televizyon veya video izleyip izlemedikleri, 18 ve 24 aylıkken ise ekran karşısında geçirdikleri günlük süre belirlendi. Duyusal işlem süreci, çocuklar yaklaşık 33 aylık olduklarında değerlendirildi ve Duyusal Profil formu aracılığıyla dört ana duyusal boyutta (düşük kayıt, his arayışı, duyusal hassasiyet ve hislerden kaçınma) ölçümler yapıldı.
Duyusal tepkiler yaşa göre farklılık gösteriyor
Araştırmanın sonuçları, çocukların ekran karşısında geçirdikleri sürenin yaşlarına göre farklı duyusal işlem profilleriyle ilişkilendirildiğini gösteriyor. 12 aylıkken ekran maruziyeti olan çocuklarda “düşük kayıt” kategorisinde yer alma olasılığının arttığı görüldü.
Aynı zamanda bu çocuklarda his arayışı, hislerden kaçınma ve düşük kayıt gibi davranışlarda normal düzeyde kalma ihtimali azaldı. 18 aylıkken ekran maruziyeti, yüksek düzeyde hislerden kaçınma ve düşük kayıt kategorilerine dahil olma riskini arttırırken, 24 aylıkken ekran maruziyeti ise yüksek his arayışı, duyusal hassasiyet ve hislerden kaçınma gibi davranışları tetikledi.
Ekran süresi duyusal deneyimleri etkiliyor
Çalışmanın sonuçları, ekran süresinin sadece çocukların görsel-işitsel algılarını değil, aynı zamanda dokunma, hareket ve diğer duyusal deneyimlerini de etkileyebileceğini gösteriyor.
Çalışmada ayrıca bu bulguların otizm spektrum bozukluğunda görülen bazı duyusal davranışlarla örtüşebileceğine dair belirtiler de ele alınıyor. Erken yaşlarda ekran başında geçirilen uzun sürelerin, duyusal işlemde gözlemlenen atipik davranışlarla ilişkisi daha fazla araştırılmayı gerektiriyor. Ekran süresinin sınırlanmasının veya yapılandırılmasının, çocukların duyusal gelişim süreçlerini olumlu yönde etkileyip etkilemeyeceği, gelecekteki çalışmalarda araştırılması gereken kritik bir soru olarak öne çıkıyor.
Kaynak: Jama Network
