Dünya tarihinde bir ilk: Yenilenebilir enerji üretimi kömürü geçti

2025’in ilk yarısında yenilenebilir enerji kaynakları, küresel elektrik üretiminde kömürden daha fazla katkı sağladı. Enerji düşünce kuruluşu Ember’in raporuna göre, rüzgar ve güneş gibi temiz enerji kaynakları Ocak–Haziran döneminde toplam 5.072 teravatsaat (TWh) üretimle, kömürün 4.896 TWh değerini geride bıraktı. 

Bu önemli kırılma, özellikle Çin ve Hindistan’daki güçlü büyümeden kaynaklandı. Çin, fosil yakıt kaynaklı üretimi yüzde 2 oranında azaltırken, güneş enerjisi üretimini yüzde 43 ve rüzgar enerjisini yüzde 16 oranında artırdı. 

Hindistan’da ise rüzgar enerjisi üretimi yüzde 29, güneş enerjisi üretimi yüzde 31 artarken, kömür ve doğalgaz kullanımı toplamda yüzde 3,1 oranında azaldı. 

Rapora göre, küresel elektrik talebi 2025’in ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 2,6 oranında, yani 369 TWh kadar yükseldi. Bu artışın 306 TWh’si güneş enerjisinden, 97 TWh’si rüzgar enerjisinden karşılandı. 

Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği bölgelerinde rüzgar ve hidroelektrik üretimindeki düşüşler ya da arz kısıtları nedeniyle fosil yakıt kaynaklı üretim yükseldi. ABD’de kömür üretimi yüzde 17 artarken, Avrupa’da doğalgaz ve kömür üretimleri sırasıyla yüzde 14 ve yüzde 1,1 oranında yükseldi. 

Ember analistlerinden Małgorzata Wiatros-Motyka bu gelişmeyi şöyle yorumladı: “Görmekte olduğumuz şey, kritik bir dönüm noktasının ilk işaretleri. Güneş ve rüzgar şimdi dünyanın artan elektrik ihtiyacını karşılayacak kadar hızlı büyüyor.”

Enerji sektörü gözlemcileri, bu değişimin karbon salımları üzerinde önemli etkisi olabileceğini belirtiyor. Kömürden elde edilen elektrik üretimi, doğalgaza kıyasla yaklaşık iki kat daha fazla karbondioksit emisyonu salınımına neden oluyor.

Surrey Üniversitesinden yeni bir araştırmaya göre, güneş enerjisi artık o kadar uygun maliyetli ki, en güneşli ülkelerde bir birim güç üretmek 0,02 £ (0,025 dolar) kadar düşük bir maliyete mal oluyor ve bu da onu kömür, gaz veya rüzgardan üretilen elektrikten daha ucuz hale getiriyor.

Surrey Üniversitesinden çalışmanın ortak yazarı Dr. Ehsan Rezaee de kullanılan malzemelerle üretimin artırılabileceğini söylüyor:

“Enerji depolama ve akıllı şebeke teknolojilerinin entegrasyonu sayesinde güneş enerjisi artık büyük ölçekte güvenilir, uygun maliyetli ve temiz elektrik sağlayabiliyor. Perovskit güneş pilleri gibi yeni malzeme yenilikleri, arazi kullanımını artırmadan enerji üretimini %50’ye kadar yükseltebilir.”

Güneş enerjisinin, kömür ve gaz gibi fosil yakıtlardan daha düşük maliyetli olması enerji sektörünün ekonomik önceliklerini tamamen değiştirebilir. Analistlere göre artık çevreci olmak bir lüks değil, ekonomik bir zorunluluk.

Kaynak: Reuters, Science Daily