UNESCO raporlarına göre, fenomenlerin büyük bir kısmı paylaştıkları bilgilerin doğruluğunu teyit etmiyor. Bu durum, dijital dünyada güven krizine yol açarken, Türkiye’nin başlattığı etik eğitim programı bu soruna çözüm sunuyor.
Fenomenler teyitsiz bilgi yayıyor
Sosyal medya platformları, yalnızca iletişim aracı olmaktan çıkıp bilgi kaynağına dönüştü. Bu değişimin başrolünde ise milyonlarca takipçiye ulaşan fenomenler var. Büyük kitlelere ulaşma gücü, doğru bilgi paylaşımı ve etik sorumlulukları beraberinde getiriyor.
Bu noktada büyük bir eksiklik olduğu UNESCO tarafından hazırlanan raporda net bir şekilde ortaya konuldu. Küresel kuruluşlar bu sorunu ele almak için uyarılar yaparken, Türkiye ise sorumluluk bilinci yüksek bir influencer topluluğu inşa etmeyi hedefleyen bir adım atıyor.
(UNESCO)
UNESCO’dan uyarı: Doğruluk ikinci planda
UNESCO’nun yayımladığı “Behind the Screens” raporu, fenomenlerin bilgi paylaşımındaki eksikliklerini ortaya koyuyor. Rapora göre, içerik üreticilerinin yüzde 62’si paylaştıkları bilgilerin doğruluğunu teyit etmeden içerik paylaşıyor.
Fenomenlerin büyük bir kısmı, bilgiyi değerlendirirken güvenilirlik yerine popülerliği temel alıyor. UNESCO tarafından düzenlenen ankete katılan fenomenlerin yüzde 41’i, bir kaynağın güvenilirliğini beğeni ve görüntülenme sayılarına göre değerlendirirken, yalnızca yüzde 17’si içeriklerinin doğruluğunu kanıtlarla destekliyor.
Aynı raporda, içerik üreticilerinin genellikle içeriklerinin bir haber ya da toplumu bilgilendiren bir materyal olarak algılanabileceğini fark etmedikleri söyleniyor. Öte yandan bu içeriklerin geniş kitleler üzerinde önemli bir etkisi bulunuyor. Raporda, doğruluk ve güvenilirlik eksikliğinin, sosyal medyanın bilgi gücünü kolayca güven kaybına dönüştürebileceği vurgulanıyor.
UNESCO raporu ayrıca, içerik üreticilerinin yalnızca yüzde 50’sinin sponsorlarını ya da içeriklerini finanse eden kaynakları açıkça beyan ettiğini ortaya koyuyor. Bu durum, hem içeriklerin ticari tarafsızlığına olan güveni zedeliyor hem de takipçilerin yanlış yönlendirilmesine neden olabiliyor.
Fenomenler gerçeklikten uzak
The Guardian’da yayınlanan bir habere göre ise, birçok fenomenin medya okuryazarlığı yetersizliği nedeniyle yanlış bilgilendirmeye açık olduğu vurgulanıyor. UNESCO tarafından gerçekleştirilen anketi vurgulayan Guardian, kaynağın güvenilirliğinin “popülerliği” üzerinden değerlendirdiği bir kez daha vurguluyor.
The Guardian ayrıca, bazı ülkelerde fenomenler yasal düzenlemeler konusunda bilgi eksikliğine sahip olduklarını ortaya koyuyor. UNESCO’nun anketine katılan fenomenler yüzde 27’si, ülkelerinde geçerli olan yasal düzenlemelerden tamamen habersiz olduklarını belirtiyor. İngiltere ve ABD gibi ülkelerde sponsorluk bildirimleri zorunluyken, birçok influencer bu kurallara uygun içerik üretmekte yetersiz kalıyor.
Türkiye’nin örnek adımı: Sorumlu Sosyal Medya Etkileyicileri Eğitim Programı
duyurusu amacıyla düzenlenen toplantı
İstanbul, Türkiye
(Anadolu Ajansı)
Türkiye, sosyal medyada doğru bilgi paylaşımını teşvik etmek ve etik değerleri ön plana çıkarmak amacıyla kapsamlı bir eğitim programı başlattı. Ticaret Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı işbirliğiyle hayata geçirilen “Sorumlu Sosyal Medya Etkileyicileri Eğitim Programı”, takipçi sayısı 300 binden fazla olan etkileyicilere pazarlama iletişiminde uyulması gereken yasal ve etik ilkeleri öğretmeyi amaçlıyor.
Eğitim kapsamında, reklam etiği, tüketici hakları, vergi mevzuatı ve kişisel verilerin korunması gibi konular işleniyor. Bu programın, dürüst ticaret ve bilinçli bir tüketici kitlesi oluşturma hedefine katkı sağlayacağı belirtiliyor.
Eğitim programının ilk etabı, 25 Kasım’da gerçekleşti ve popüler sosyal medya fenomenlerinin katılımıyla büyük ilgi gördü. Programın yıl boyunca iki ayda bir tekrar edilmesi planlanıyor. Eğitimi tamamlayanların, aldıkları katılım belgesiyle markalar ve takipçileri gözünde daha güvenilir bir profil sergileme fırsatı bulacağı düşünülüyor.
Küresel sorunlara karşı yerel çözümler
Sosyal medyada doğru bilgi paylaşımı sorunu sadece Türkiye’ye özgü değil, küresel bir mesele. UNESCO’nun ücretsiz medya okuryazarlığı programları, dünya çapında 9.000’den fazla içerik üreticisine ulaşarak bu alandaki farkındalığı artırmayı hedefliyor. Aynı şekilde, Türkiye’nin başlattığı eğitim programı da bölgesel bir model haline gelebilir.
Uzmanlar, bu tür eğitimlerin fenomenler arasında etik standartların güçlenmesine yardımcı olacağını ve sosyal medyanın toplum için daha güvenilir bir bilgi kaynağı haline geleceğini savunuyor. Türkiye’nin bu yöndeki çabaları, dijital dünyada daha şeffaf ve sorumlu bir sistemin oluşmasına katkı sağlayabilir.
Kaynak: UNESCO, The Guardian, Anadolu Ajansı
