Estonya’da yapılan araştırma, küçük yaştaki çocukların aşırı ekran kullanımının dil gelişiminde ciddi gerilemelere yol açtığını ortaya koydu.
Frontiers dergisinde yayımlanan bir araştırma, küçük yaştaki çocukların elektronik cihazlara aşırı maruz kalmasının dil gelişimleri üzerinde olumsuz etkiler bıraktığını ortaya koydu. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), 2 ila 5 yaş arasındaki çocukların ekran başında geçirdikleri sürenin günde bir saati aşmaması gerektiğini önerirken, 2 ila 3 yaş grubundaki birçok çocuk bu sınırı aşarak ekran sürelerini önemli ölçüde uzatıyor.
Araştırma kapsamında 2,5 ila 4 yaş arasındaki 421 çocuk ve ebeveynleri incelendi. Elde edilen veriler, ekran karşısında daha fazla zaman geçiren çocukların ifade edici kelime dağarcığı ve dil bilgisi becerilerinde zayıflık gösterdiğini ortaya koydu. Araştırma, özellikle iki yaşındaki çocukların kelime dağarcığının ekran süresiyle bağlantılı olarak zayıfladığını ve bu durumun beş yaşına kadar dil becerilerini olumsuz etkilediğini vurguladı.
Ebeveynlerin rolü
Araştırmacılar, aile üyelerinin de aktif ekran kullanıcıları olduğunu ve çocukların ortalama olarak günde 1,8 saat ekran başında vakit geçirdiğini tespit etti. Buna karşılık, ebeveynlerin günlük ekran kullanım süresi ise annelerde 4 saat, babalarda ise 4,3 saat olarak belirlendi. Araştırmada yer alan çocukların yalnızca yüzde 30,5’i WHO’nun önerdiği günlük bir saatlik ekran süresi sınırına uyuyordu.
Araştırma, ayrıca sosyoekonomik statü ve ebeveyn eğitim düzeyinin de ekran süresi üzerinde etkili olduğunu gösterdi. Düşük gelirli ailelerdeki çocuklar daha fazla ekran maruziyeti yaşarken, eğitim düzeyi yüksek olan ailelerin çocukları daha fazla sözlü etkileşimde bulunarak dil gelişimini destekleyen bir çevrede büyüyor. Bu durum, ekran süresinin olumsuz etkilerinin eğitimli ailelerde daha düşük olduğunu ortaya koydu.
Araştırmadan çıkarılan bulgular
Araştırmanın sonuçlarına göre, düşük ekran kullanımı gösteren ailelerin çocukları, yüksek ekran kullanımı gösteren akranlarına kıyasla daha yüksek kelime dağarcığı ve dil bilgisi puanlarına sahip. Çalışma ayrıca, çocukların ekran karşısında daha çok eğlence içeriklerine maruz kaldığını ve bunun dil gelişimi üzerinde olumsuz etkiler yarattığını gösteriyor.
Araştırmacılar, ebeveynlerin ekran kullanımının çocukların dil gelişimi üzerindeki etkisini vurgulayarak, ailelere ekran sürelerini sınırlamaları ve ekran karşısında geçirilen sürelerde sözlü etkileşimleri artırmaları konusunda tavsiyelerde bulunuyor. Bu tür aile temelli müdahalelerin, özellikle yüksek ekran kullanıcısı olan çocukların dil gelişimine olumlu katkılar sağlayabileceği belirtiliyor.
Kaynak: JAMA Pediatrics
