Amazon’un kurucusu Jeff Bezos’un sahibi olduğu Blue Origin şirketi, uzun yıllardır üzerinde çalıştığı New Glenn roketini başarıyla yörüngeye fırlattı.
ABD’nin Florida eyaletindeki Cape Canaveral Uzay Üssü’nden gerçekleşen fırlatma Amerika saatiyle 2:03’te gerçekleşti. Yaklaşık 98 metre uzunluğunda New Glenn roketi yedi adet metan ve sıvı oksijenle çalışan BE-4 motoruyla itiş gücü sağlayarak yörüngeye ulaşmayı başardı. Fırlatma sırasında motorlar, güçlü bir ses oluşturdu ve roketin iki ana kısmı arasındaki ayrılma planlandığı şekilde gerçekleşti. Roketin ilk kademesi yani güçlendirici kısım, görevini tamamladıktan sonra üst kısmından ayrıldı. Yörüngeye doğru devam eden ikinci kademe yani üst roketin üst kısmı test uydusunu taşımaya devam etti.
Roketin ilk kademesi, yeniden kullanılabilir olarak tasarlanmıştı. Atlantik Okyanusu’ndaki bir platforma kontrollü bir şekilde iniş yapması bekleniyordu. İniş sırasında telemetri verilerinin kaybolmasıyla birlikte kontrol sağlanamadı ve bu güçlendirici parça hedeflenen noktaya inemedi. İkinci kademe ise başarıyla yörüngeye ulaştı ve roketin taşıdığı test uydusu, görevine sorunsuz bir şekilde devam etmeye başladı. Bu uçuş, Blue Origin için önemli bir teknik başarıyı temsil ederken, iniş sorunları şirketin gelecekteki projelerinde çözmesi gereken bir zorluk olarak dikkat çekti.
Blue Origin Başkan Yardımcısı Ariane Cornell, roketin ikinci kademesinin yani ana yükü uzaya taşıyan kısmının güvenle yörüngeye ulaştığını doğruladı. Fırlatma sırasında roketin taşıdığı yük, şirketin geliştirdiği bir test uydusuydu. Cornell, “Bir numaralı kritik hedefimize ulaştık, yörüngeye güvenli bir şekilde ulaştık,” dedi. “Ve bunu ilk denememizde başardık.” diyerek süreci değerlendirdi. Şirket, test uydusunun yörüngede çalışmaya başladığını ve veri göndermeye devam ettiğini de bildirdi.
Güçlendiricinin iniş başarısızlığı
New Glenn’in en dikkat çekici özelliklerinden biri, roketin birinci kademe güçlendirici parçasının tekrar kullanılabilir olmasıydı. SpaceX’in Falcon 9 roketine benzer şekilde tasarlanan bu güçlendiricinin, görevini tamamladıktan sonra Atlantik Okyanusu’nda bir platforma iniş yapması bekleniyordu. Roketin uçuş ve durumu hakkında bilgi sağlayan sinyaller kayboldu ve iniş başarısız oldu. Blue Origin, güçlendiricinin neden planlandığı gibi iniş yapamadığını anlamak için bir mühendislik incelemesi başlatacağını duyurdu. Şirket, bu tür başarısızlıkların gelecekteki görevleri etkilememesi için çalışacağını ifade etti.
Rekabet ve gelecek planları
Adını uzaya çıkan ilk Amerikalı astronot John Glenn’den alan New Glenn, 2013 yılında geliştirilmeye başlandı. Blue Origin tarafından 2016 yılında resmi olarak tanıtıldı. Teknik sorunlar ve gecikmeler nedeniyle ilk fırlatma ancak 2025 yılında gerçekleştirilebildi. Roketin taşıdığı uydu, Blue Origin’in uzaydaki ilk test platformu olarak tasarlandı ve ulusal güvenlik görevleri ile ticari müşterilere yönelik hizmetler sunmayı hedefliyor.
Blue Origin, SpaceX’in Falcon 9 ve Starship roketleriyle doğrudan rekabet etmeyi hedefliyor. Şirket New Glenn’ın, Falcon 9’dan iki kat daha güçlü ve daha geniş uydu kapasitelerine sahip olduğunu iddia ediyor. Roketin ticari misyonları arasında, Amazon’un Kuiper Uydu Ağı için yapılacak 27’ye kadar fırlatma yer alıyor. Kuiper ağı, SpaceX’in Starlink projesine alternatif bir uydu internet hizmeti sunmayı hedefliyor.
Jeff Bezos, fırlatma öncesinde yaptığı açıklamada, güçlendiricinin inişiyle ilgili belirsizlikleri dile getirdi ve bu hedefin “uyduyu yörüngeye ulaştırmaktan sonra gelen bir öncelik” olduğunu vurguladı. Bu açıklama, Blue Origin’in önceliğinin daha çok roketin taşıma kapasitesini kanıtlamak olduğunu ortaya koydu.
New Glenn’in ilk uçuşu, ticari uzay yarışında yeni bir dönemin başlangıcı olarak görülse de, yaşanan teknik sorunlar şirketin daha fazla iyileştirme yapması gerektiğini gösteriyor
Güçlendiricinin iniş denemesi sırasında yaşanan başarısızlık, Blue Origin’in SpaceX gibi deneyimli rakiplerle olan mücadelesinde zorluklarla karşılaşabileceğine işaret ediyor.
Blue Origin CEO’su Dave Limp, bir sonraki New Glenn fırlatmasının 2025 baharında yapılacağını ve bu süreçte yaşanan teknik aksaklıkların giderileceğini belirtti. Şirket, Florida’daki tesislerinde birden fazla güçlendirici üretmeye devam ediyor ve gelecekteki misyonlar için hazırlıklarını sürdürüyor. Blue Origin’in gelecekteki performansının, teknik sorunları nasıl ele alacağına ve pazardaki rekabet koşullarına nasıl yanıt vereceğine bağlı olduğuna inanılıyor.
Kaynak: Phys.org, The Conversation, Reuters
