Bilim insanları, amputasyondan sonra bile beynin kaybedilen uzvu “unutmadığını” ve vücut haritasının değişmediğini keşfetti.
Beyin kaybetse de unutmuyor: Amputasyon vücut haritasını değiştirmiyor
Yeni bir araştırma, uzuv kaybı yaşayan kişilerde beynin vücut haritasının sabit kaldığını ortaya koydu. Bu bulgu, yıllardır kabul gören “beyin reorganizasyonu” teorilerine meydan okuyor.
Cambridge Üniversitesi ve Pittsburgh Üniversitesi’nden bilim insanlarının yürüttüğü çalışmada, el amputasyonu geçiren üç hasta incelendi. Araştırma ekibi, bu kişilerin beyin aktivitelerini ameliyat öncesinde ve sonrasında 3 ay, 6 ay, 18 ay ve 5 yıl aralıklarla takip etti.
Sonuçlara göre, el bölgesine karşılık gelen beyin aktivitesi amputasyon sonrasında bile büyük ölçüde değişmeden kaldı. Daha önce, kaybolan uzuvların yerine komşu bölgelerin bu alanı “işgal ettiği” düşünülüyordu. Ancak yeni bulgular, böyle bir kayma olmadığını gösterdi.
Çalışmanın ilk yazarı Dr. Pittsburgh Üniversitesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Bölümü’nden HUnter Schone yeni bulgularla ilgili “Klasik düşünce tarzına göre gerçekleşmesi gereken yeniden yapılanmaya dair herhangi bir işaret görmedik. Beyin haritaları sabit ve değişmeden kaldı” ifadelerini kullanıyor.
Çalışmanın kıdemli yazarı Cambridge Üniversitesi Tıbbi Araştırma Konseyi Biliş ve Beyin Bilimi Bölümü’nden Profesör Tamar Makin ise “Önceki çalışmalarımız nedeniyle, beyin haritalarının büyük ölçüde değişmeyeceğinden şüphelendik, ancak eksik uzuv haritasının bozulmadan kalma derecesi bizi şaşırttı” şeklinde konuştu.
Araştırmaya katılan kişilerde “hayalet uzuv” (phantom limb) hissi gözlemlendi. Katılımcılar, olmayan ellerini hareket ettirmeye çalıştıklarında beyin aktiviteleri, sanki uzuv hala oradaymış gibi devam etti. Bu durum, beynin vücut haritasının amputasyondan sonra bile unutmadığını ortaya koyuyor.
Çalışma, özellikle hayalet uzuv ağrılarının tedavisinde yeni bir bakış açısı sunuyor. Bugüne kadar birçok tedavi yöntemi, beynin haritasını yeniden düzenlemeyi hedefliyordu. Ancak sabit kalan bu harita, tedavi stratejilerinin yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini işaret ediyor.
Bulgular, aynı zamanda biyonik protez teknolojileri için de umut veriyor. Araştırmacılara göre beyin haritasının stabil olması, beyin-bilgisayar arayüzleri ile parmak ucu hassasiyetine kadar uzanan duyuların yeniden kazandırılabileceği anlamına geliyor.
Uzmanlar, bu sonuçların hem klinik cerrahi uygulamalarında hem de sinir sistemine entegre protez tasarımlarında çığır açabileceğini vurguluyor.
Kaynak: Phys.org
