Almanya’da yapılan bir deneyde, görsel bir illüzyonla beyin kandırılarak katılımcıların gerçek ellerine uygulanan ağrıyı daha az hissettikleri ortaya kondu.
Ağrı algısı görsel yanılsamayla azalabilir mi?
Almanya’da yürütülen bir araştırma, beynin ağrıyı algılayış biçiminin görsel etkilerle değiştirilebileceğini ortaya koydu. Bochum kentindeki LWL Üniversite Hastanesi’nde yapılan çalışmada, kişiler sahte bir eli kendi elleriymiş gibi algıladıklarında, gerçek ellerine uygulanan ağrıyı daha hafif hissettiklerini belirtti.
Araştırmada, bilimsel olarak “lastik el illüzyonu” olarak bilinen yöntem kullanıldı. Bu yöntemde, katılımcının gerçek eli görüş alanının dışına yerleştirilirken, önüne oldukça gerçekçi bir sahte el konuldu. Bu sahte ele odaklanıldığında, beynin onu vücudun bir parçası sanmaya başladığı belirlendi.
Klasik versiyonlarında hem sahte hem de gerçek ele eşzamanlı dokunularak uygulanan bu illüzyon, bu çalışmada farklı bir şekilde yapıldı: dokunsal uyarı olmadan, yalnızca ısı ve görsel etkilerle illüzyon oluşturuldu.
Deneye katılan ve sağ elini kullanan 34 kişinin her birinin ağrı eşiği belirlendikten sonra, sol elleri görüş alanının dışına yerleştirildi. Bu ellere “termod” adı verilen cihazla kontrollü ısı uygulandı. Katılımcıların önüne, sol ele denk gelecek şekilde, gerçekçi bir sahte el konuldu ve bu sahte el kırmızı ışıkla aydınlatıldı.
Gerçek elde ağrı oluşturulurken, sahte elde aynı anda görsel olarak “yanma” etkisi verildi. Katılımcılar, sağ ellerini kullanarak bir cihazla hissettikleri ağrıyı anlık olarak puanladı. Bu sayede bilim insanları, yalnızca görsel ve termal (ısıya dayalı) uyaranlarla beynin algısının değişip değişmediğini test etti.
Çalışmayı yürüten Profesör Martin Diers, bu yöntemle dokunma olmadan da illüzyonun tetiklendiğini ve bunun sonucunda katılımcıların daha az ağrı hissettiğini söyledi. Yapılan anketler de bu algının oluştuğunu doğruladı. Kontrol grubunda ise deney, 180 derece ters çevrilmiş sahte bir el ile tekrarlandı ve illüzyon etkisinin azaldığı görüldü.
Diers’e göre bu etki, beynin birden fazla duyudan gelen bilgiyi birleştirme biçiminden kaynaklanıyor. Görsel, termal ve vücut konumunu algılayan duyular bir araya geldiğinde, beyin sahte eli gerçek zannedebiliyor. Ayrıca, vücudun bir bölümünü görerek ağrının daha hafif hissedilmesi anlamına gelen “görsel analjezi” fenomeni de bu etkide rol oynayabilir. Ancak bu etkinin beyindeki mekanizması henüz tam olarak açıklanmadı.
Bu bulgular, gelecekte ağrı tedavisinde yeni tekniklerin geliştirilmesine katkı sağlayabilir. Özellikle ellerde şiddetli ağrıya ve şişliğe neden olan karmaşık bölgesel ağrı sendromu gibi hastalıklarda bu tür görsel-ısı temelli tedavi yöntemlerinin kullanılabileceği düşünülüyor.
Kaynak: PAIN Reports
