ABD mahkemesi, TikTok’un sahibi ByteDance’in ABD’deki operasyonlarını devretmesini ya da uygulamanın yasaklanmasını öngören yasayı onayladı.
ABD federal temyiz mahkemesi, Çin merkezli ByteDance şirketinin sahibi olduğu popüler sosyal medya uygulaması TikTok’un ABD operasyonlarını 19 Ocak 2025’e kadar elden çıkarmasını ya da yasaklanmasını öngören yasayı onayladı. Bu karar, ABD’de 170 milyon kullanıcısı olan TikTok için kritik bir dönüm noktası anlamına geliyor. Peki, bu noktaya nasıl gelindi ve TikTok’un geleceğinde neler görünüyor?
(Anadolu Ajansı)
TikTok neden hedefte?
TikTok, kısa sürede milyonlarca insanın hayatına giren bir sosyal medya platformu. Uygulamanın Çin merkezli ByteDance şirketine ait olması, ABD’li yetkililer arasında ulusal güvenlik endişelerine yol açtı. ABD hükümeti, TikTok’un topladığı kullanıcı verilerinin Çin hükümetiyle paylaşılabileceğini, hatta uygulamanın Çin tarafından Amerikan kamuoyunu manipüle etmek için kullanılabileceğini iddia ediyor.
ABD Başsavcısı Merrick Garland, mahkeme kararını memnuniyetle karşılayarak, “Bu karar, Çin hükümetinin TikTok’u silah olarak kullanmasını engellemede önemli bir adım.” dedi. FBI Direktörü Chris Wray ise, “Çin yasalarına göre şirketler, hükümetin istediği verileri paylaşmak zorunda. Bu da TikTok’un kullanıcı verileri üzerinden ABD’de casusluk veya manipülasyon için kullanılabileceği anlamına geliyor” ifadelerini kullandı.
TikTok ise bu iddiaları reddetti. TikTok CEO’su Shou Zi Chew: “Bugünkü haber hayal kırıklığı yaratıcı olsa da, platformumuzda ifade özgürlüğünü korumak için mücadelemize devam edeceğimizden emin olun.” açıklamasını yaptı. Şirket, aynı zamanda kullanıcılarının gizliliğini korumak için ABD’deki verilerin ülkede tutulduğunu belirtti.
İfade özgürlüğü tartışması
ABD Temyiz Mahkemesi’nin üç yargıçlı heyeti, Çin’in TikTok üzerindeki kontrolünün, Amerikan kullanıcılarının gizliliği ve ulusal güvenlik açısından tehdit oluşturduğuna hükmetti. Mahkeme, Çin’in uygulama aracılığıyla kamu söylemini manipüle edebileceği endişesine dikkat çekti.
Washington, ABD
(Anadolu Ajansı)
Öte yandan, TikTok’un bu kararı ABD Yüksek Mahkemesi’ne taşıma planı var. Şirket, kararın Amerikan Anayasası’nın ifade özgürlüğünü koruyan Birinci Maddesi’ne aykırı olduğunu savundu. Amerikan Sivil Özgürlükler Birliği (ACLU) de kararı eleştirerek, “TikTok’un yasaklanması, bu uygulamayı kendini ifade etmek ve dünya ile iletişim kurmak için kullanan milyonlarca Amerikalının Birinci Madde’deki haklarını açıkça ihlal ediyor” dedi.
Mahkeme ise bu eleştirileri, “Çin’in bunu yapma yeteneği, ifade özgürlüğünün temel ilkeleriyle çelişiyor. Nitekim Birinci Madde, ABD’deki bir sosyal medya şirketi üzerinde benzer bir kontrol uygulanmasına bile izin vermez.” ifadeleriyle reddetti.
Jeopolitik gerilimin bir parçası
TikTok’un geleceği, yalnızca sosyal medya platformları arasında bir rekabet meselesi değil aynı zamanda ABD ile Çin arasındaki jeopolitik gerilimin bir parçası. Son dönemde ABD, Çin’in teknoloji sektörüne yönelik kısıtlamalar getirirken, Çin de buna karşılık stratejik öneme sahip minerallerin ihracatını durdurdu.
Çin’in Washington Büyükelçiliği, TikTok kararıyla ilgili yaptığı açıklamada, “Bu yasa, açık bir ticari soygun eylemidir. ABD, bu konuyu dikkatli bir şekilde ele almalı, aksi takdirde iki ülke arasındaki karşılıklı güven ve ikili ilişkilerin gelişimi zarar görecektir.” ifadelerine yer verdi.
TikTok yasaklanırsa ne olacak?
TikTok, ABD’de özellikle genç kullanıcılar arasında oldukça popüler ve yılda 12,3 milyar dolar reklam geliri elde ediyor. Eğer yasaklanırsa, bu gelirlerin Meta (Facebook ve Instagram) ve Alphabet (YouTube) gibi şirketlere yönelmesi bekleniyor. Kararın ardından bu şirketlerin hisselerinde artış yaşandı. Meta’nın hisseleri tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.
TikTok’un yasaklanması durumunda, içerik üreticiler ve küçük işletmeler de büyük zarar görebilir çünkü birçok kişi, gelirini TikTok üzerindeki faaliyetlerden sağlıyor.
Reklam sektöründeki firmalar ise şu anda beklemede. Horizon Media’dan Jason Lee, “Reklamverenler TikTok’tan henüz çekilmiş değil. Ancak olası bir yasak durumunda yatırımlarını yeniden yönlendirmek için planlar yapıyorlar” dedi.
TikTok’un geleceği
TikTok’un ABD’deki geleceği şu an belirsiz. ByteDance, uygulamanın ABD operasyonlarını satamazsa, TikTok’un uygulama mağazalarından kaldırılması ve barındırma hizmetlerinin durdurulması söz konusu olacak. Diğer yandan, ABD Başkanı Joe Biden’ın kararı 90 gün erteleme yetkisi bulunuyor. Böyle bir durumda nihai karar, seçilmiş Başkan Donald Trump’a kalacak. Trump ise TikTok’a karşı önceki dönemde de sert bir tutum sergilediği biliniyor.
New York, ABD (Reuters)
Ayrıca, TikTok’un algoritma teknolojisinin Çin yasalarına göre “ihracatı yasaklı teknoloji” kategorisinde olması, ABD’ye satış sürecini daha da karmaşık hale getiriyor. Çin hükümetinin, algoritmanın devredilmesine izin vermesi pek mümkün görünmüyor.
TikTok davası, teknolojinin ulusal güvenlik, jeopolitik ve ifade özgürlüğüyle nasıl kesiştiğini gösteren çarpıcı bir örnek. Ocak ayındaki son tarih yaklaşırken, gözler Yüksek Mahkeme’ye, Biden yönetimine ve ByteDance’in atacağı adımlara çevrilecek. Bu sürecin, sadece TikTok kullanıcıları ve reklamcıları için değil, aynı zamanda ABD ile Çin arasındaki ilişkiler ve küresel teknoloji politikaları için de kritik sonuçlar doğurması bekleniyor.
Kaynak: Reuters
