100 yıllık hayal: “Süper alkol” ilk kez sentezlendi

Kimyagerler, laboratuvar ortamında uzay koşullarını taklit ederek metanetetrol (methanetetrol) adlı molekülü sentezlemeyi başardı. 

Hawaii Üniversitesinden bir grup bilim insanı, daha önce var olamayacak kadar kararsız olduğu düşünülen bir “süper alkol” sentezledi. Molekül, aşırı uzay benzeri koşullar altında oluşturuldu ve dünya dışı yaşamın oluşması için gereken karmaşık reaksiyonlara ışık tutabilir.

Süper alkol “metanetetrol” olarak adlandırılıyor ve tek bir karbon atomunun etrafında dört oksijen ve hidrojen grubu bulunan tek alkol. Evrendeki yaşam için kilit bir yapı taşı olduğu düşünülüyor. 

Metanetetrol, bir orto asit türü. Orto asit, erken dönem yaşamın kimyasında kritik olduğu düşünülen bir bileşik sınıfı. Ancak bu bileşikleri izole etmek ve incelemek oldukça zor. Örneğin, metanetetrolün çok sayıda oksijen bağı içermesi çok kararsız hale getiriyor ve belirli çevre koşullarında tutulmazsa bozunma olasılığı artırıyor.

Metanetetrol Dünya’da doğal olarak oluşmazken bilim insanları bir asırdan fazla süredir varlığı ve kimyasal yapısı hakkında çeşitli teoriler üretiyor. 

Yeni çalışmada ise bilim insanları, metanetetrolün uzayda nasıl oluşabileceğini taklit etmek için su ve karbondioksiti eksi 268 santigrat derece sıcaklıktaki bir kriyosoğutucu içine koydu. Ardından bu molekülleri bir araya getirmek için gereken kimyasal reaksiyonları tetiklemek üzere karışımı kozmik ışın benzeri radyasyona maruz bıraktılar. Ekip daha sonra ultraviyole ışık kullanarak gaz halinde az miktarda süper alkol tespit etti. 

Metanetetrolü inceleyebilen astrobiyologlar, bu alkolün, yıldızların ve gezegenlerin oluştuğu toz bulutları gibi uzayın en soğuk bölgelerinde nasıl sentezlendiğini, diğer moleküllerle nasıl reaksiyona girdiğini öğrenebileceklerini söylüyor.

Kimyagerler, laboratuvardaki uzay benzeri koşullarda oluşabildiği için, metanetetrolün uzayda da oluşabileceği sonucuna vardı. Araştırma ekibine göre, metanetetrolün doğal olarak oluştuğu yerleri bulmak, oranın yaşamı desteklemek için potansiyel yapı taşlarına sahip bir yer olduğu anlamına gelecek. 

Kaynak: Nature Communications